İklim Değişimi 2023’te nelere sebep oldu? 2024’te neler olabilir?

2023 yılında iklim değişiminin etkilerini daha net ve sert doğa olayları ile görmeye başladık. Kurban Bayram kapsamlı hazırladığımız bültenimizde tanımına ve mekanizmasına yer verdiğimizi El-Nino https://ebulten.duzen.com.tr/one-cikanlar/el-nino etkisi, öngörüler çerçevesinde daha şimdiden 2024 yılında daha da artarak devam edecek gibi görülüyor. Dünya Meteoroloji Örgütü 2024-2027 yıllarında ısı artışının 1,5 dereceden daha fazla olacağını bekliyor. 

1,5 derecelik ısı artışından daha fazla artış gerçekleştiğinde neler olacak diye ChatGPT ye sorduk!

• Avustralya’da kuraklık artacak-tarımsal üretimde azalma
• ABD’nin güneyinde daha yoğun yağışlar gerçekleşecek-sel felaketleri
• Hindistan’da muson yağmurlarının azalması-potansiyel kuraklık
• Diğer bölgelerde su baskınları- Vermont, Arizona, Hawaii  
• Sıcak hava dalgası-insan ve hayvan yaşamına tehdit
• Artan orman yangını riski 

ChatGPT yukarıdaki cevapları sıraladı. Halbuki 2023 yılında, ısı artışı 1,5 derecede sabitken, Ekim 2023’te Otis kasırgası, Eylül ayında Libya’da Akdeniz Fırtınası Daniel, Temmuz itibari Pasifik’te meydana gelen Doksuri Tayfunu nedeniyle Çin genelindeki su baskınları onlarca insanın ölümüne, yaralanmasına, bölgelerden tahliyesine, tarım arazilerinin ve yerleşim yerlerinin zarar görmesine sebep olmuştu. Su baskını ile yer değiştiren toprakta verimlilik kaybı ise önümüzdeki yıllarda kuraklık yanı sıra tarımsal üretimi etkileyecek bir başka faktör. 

Birleşmiş Milletler İklim Değişimi Konferansı (COP28) 01-12 Aralık 2023 tarihleri arasında Birleşik Arap Emirliklerinde yapıldı. İklim değişiminin etkilerini yavaşlatmak için alınacak önlemlerden en önemlisinin düşük gelir seviyesine sahip ülkelerin yüksek gelir seviyesine sahip ülkelerce finansal olarak desteklenmesi geçmiş COP’ların en önemli çıktısı idi. Türkiye’nin de katıldığı bu yılki COP28'in şimdiye kadar ki en dikkat çeken çıktısı; 118 ülkenin katıldığı Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Üzerine Küresel Taahhüt oldu. Taahhüt 2030'a kadar küresel yenilenebilir enerji kapasitesini 3, enerji verimliliğini 2 katına çıkarmayı hedefliyor.
COP 28 Birleşmiş Milletler basın özetine ulaşmak için:
https://unfccc.int/news/cop28-agreement-signals-beginning-of-the-en
d-of-the-fossil-fuel-era

Depremler, Seller ve Su Baskınları

Türkiye 2023 yılını büyük bir deprem felaketi ile karşıladı. Gerek bölgenin jeolojik yapısı, gerek bu yapıya saygı duyulmadan yapılan yerleşim planları, felaketin boyutunu daha da artırdı. Ölü sayısı 50,000’i geçti (Yakın zamanda hala ceset bulunduğu bilgisi yazılı basında yer aldı). Bu gerçek ile yüzleşemeden gelen aşırı yağışlar sebepli sel, bölgede yine can kaybına sebep oldu. Sağlıklı yaşam koşulu oluşturma çabalarını olumsuz etkiledi. Bölgede yaşayanların göç hızını artırdı. Su baskını ve seller sadece deprem bölgesinde değil, Karadeniz, Marmara, özellikle İstanbul ve İzmir’de de etkili oldu. Can ve mal kaybı ile sonuçlanan bu felaketler yanında, 2024’te olması beklenen La nina soğuğu nedenli ani güçlü yağışlara bağlı seller ve toprak kaymaları gibi olumsuzluklar da bizleri bekliyor. 

Yaşam alanlarımızı doğa ile barışık, doğanın değişimine karşı ayakta kalacak şekilde, çevre, tasarım, inşaat gibi mühendislik alanları yanı sıra ziraat gibi tarımsal üretimin planlamasını da içererek multidisipliner yaklaşımlarla yeniden inşa etmek zorundayız. Pastadan payımıza düşen dilimin büyüklüğü küçüldükçe, ulus devlet kavramına yönelen dünya politikası dikkate alındığında,  evet başka dünya olmadığı gibi başka Türkiye’de yok. Sahip olduğumuz her imkana sahip çıkıp, koruyarak, bizden sonraki nesile mümkün olan en iyi koşulda bırakmak artık bir niyet değil, yaşam gerçeği olmuştur. Bu kavramı yeni yılda bireysel yaşantılarımızdaki hedeflerimiz arasına alacağımız mutlu, huzurlu ama en çok da sağlıklı bir yıl dileriz. 

Uzm.Vet.Hek. Yudum İki Yakın 

Kaynaklar:

https://www.bbc.com/turkce/articles/crgplppj424o

https://turkiye.un.org/tr/254449-cop28-dubaide-kay%C4%B1p-ve-zarar-fonu-konusunda-%C3%A7%C4%B1%C4%9F%C4%B1r-a%C3%A7an-bir-anla%C5%9Fma-ile-ba%C5%9Flad%C4%B1 

https://www.bloomberght.com/cop28-ile-ilgili-bilmeniz-gerekenler-2342967