İklim Değişikliği Nedeniyle Dünyanın Yaşam Belirtileri Tehdit Altında

Uzm.Vet.Hek.Yudum İki Yakın

Sera gazı seviyelerinden buz kaybına kadar temel iklim göstergeleri, araştırmacıların "iklim krizinin kritik ve öngörülemeyen yeni bir aşaması" olarak adlandırdığı bu yıl rekor seviyelere ulaştı.

Oregon Eyalet Üniversitesi'nden William Ripple ve meslektaşları hazırladıkları beşinci yıllık İklim Durumu raporunda; "Geri döndürülemez bir iklim felaketinin eşiğindeyiz" diyor ve ekliyorlar: "Bu, şüpheye yer bırakmayacak şekilde küresel bir acil durumdur. Dünya'daki yaşamın dokusunun çoğu tehlike altında."

Raporun tanınmış ortak yazarlarından biri olan ve tarihçi Naomi Oreskes, Dünya bilimci Tim Lenton ve okyanus bilimci Stefan Rahmstorf'un da yer aldığı Pennsylvania Üniversitesi'nden Michael Mann, "İklim krizi uzak bir tehdit değil, burada ve şimdi yaşanan bir krizdir" diyor. İsviçre'deki ETH Zürih'te ekolojist ve raporun ortak yazarlarından biri olan Thomas Crowther, "Milyarlarca insanın iklim değişikliğinin etkilerinden muzdarip olduğu bir dünyada, fosil yakıt emisyonlarının ve ormansızlaşma oranlarının yavaşlamaması, aksine aslında artması şaşırtıcı" diyor.

Bazı göstergeler iklim değişikliğini hafifletme açısından doğru yönde rekorlar kırıyor. Örneğin, güneş ve rüzgar enerjisi tüketimi rekor seviyelere ulaştı ve finans dünyasında fosil yakıtlardan rekor seviyede bir çekilme yaşandı. Karbon fiyatlandırmasıyla karşılanan emisyon oranı da bu yıl rekor seviyelere yükseldi ve Brezilya'daki ormansızlaşma oranında düşüş görüldü. Ancak araştırmacılar bunun yeterli olmadığını savunuyor. "Ne yazık ki, ciddi etkilerden kaçınamıyoruz ve artık tek yapabileceğimiz hasarın boyutunu sınırlamak" diye yazıyorlar.

Başka bir çalışma buz çekirdeği verileri üzerine ve son Buzul Çağı'ndaki iklim "dönüm noktaları" hakkında fikir veriyor. 

Bilim insanları, zamanla buzda hapsolmuş suyu, tozu ve küçük hava kabarcıklarını analiz etmek için Grönland ve Antarktika'da buz çekirdeklerini deler ve toplar. Buz çekirdeklerinden elde edilen veriler, Dünya'nın yüz binlerce yıl boyunca atmosferik değişimlerine ilişkin önemli kayıtlar sağlar ve bilim insanlarının geçmiş iklim olaylarını anlamaları için temel teşkil etmiştir.

Grönland'da toplanan ve 120.000 yıla kadar uzanan verilerden oluşan birden fazla buz çekirdeğinden yapılan yeni araştırma, ani Dansgaard-Oeschger olayları, bunların nasıl ortaya çıktığı ve bunun gelecek için ne anlama gelebileceği hakkında yeni bir anlayış sağlıyor.

Değişen bir iklim, okyanus dolaşımında ani bir değişimi tetikleyerek hava tahribatına neden oluyor ve Dünya'yı ani bir yeni Buzul Çağı'na sürüklüyor.

Okuduklarınız bir Hollywood filmi senaryosu gibi gelse de aslında bu, 11.000 yıldan uzun bir süre önce sona eren son Buzul Çağı'nda birden fazla kez yaşanan bir senaryo.

Çalışmanın baş yazarı ve Oregon Eyalet Üniversitesi Dünya, Okyanus ve Atmosfer Bilimleri Fakültesi'nde doçent olan Christo Buizert, Dansgaard-Oeschger olayları olarak bilinen olayların Dünya ikliminde "dönüm noktalarını" temsil ettiğini, iklimin ani ve büyük ölçekli bir değişime yol açan bir eşiği geçtiği durumları ifade ettiğini söyledi.

Önceki araştırmalara göre, son Buzul Çağı'nda 25 kereden fazla meydana gelen Dansgaard-Oeschger döngüsü, Atlantik Meridyen Devir Dolaşımı'nın (AMOC) hızla açılıp kapanmasıyla meydana geliyor ve bu döngü Atlantik Okyanusu boyunca suyu dolaştırıyor. Sıcak tropikal suları Kuzey Atlantik'e taşıyan güçlü Körfez Akıntısı, AMOC'nin bir parçasıdır.

Yeni veriler, yeni iklim modellemesiyle birleştirildiğinde, AMOC ile kış mevsimindeki deniz buzu arasındaki etkileşimlerin Dansgaard-Oeschger olaylarında önemli bir rol oynadığını öne sürüyor. Bilim insanları daha önce İzlanda'nın kuzeyindeki İskandinav Denizleri'ndeki deniz buzunun bu olaylarda rol oynadığını düşünüyorlardı, ancak araştırmacıların yeni analizi, kış mevsimindeki deniz buzunun çok daha güneye, 40 derece enleme kadar uzanmış olabileceğini öne sürüyor. Bu, deniz buzunun günümüz Fransa'sına ve aksiyonun "Yarından Sonra" filminde de gerçekleştiği New York şehrine ulaşmış olacağı anlamına geliyor.

"AMOC'nin zayıflayacağını biliyoruz, ancak çökecek mi? İşte büyük soru bu. Uzmanlar zayıflamanın şimdilik muhtemelen kademeli olacağını, ancak bir dönüm noktasını geçebileceği ve geçmişte görüldüğü gibi ani iklim değişikliği olaylarının katalizörünün olabileceğini düşünüyor.

Kaynaklar:

https://www.newscientist.com/article/2450457-growing-number-of-earths-vital-signs-endangered-by-climate-change/ 

https://www.sciencedaily.com/releases/2024/10/241021183245.htm