Eğer Doğru Yapabilirsek Metaverse Heyecanlı Olabilir

EĞER DOĞRU YAPABİLİRSEK METAVERSE HEYECANLI OLABİLİR

Bir sabah araba kullanıyorum, radyoda güzel bir şarkı çalıyor, kendimi mutlu hissediyorum. Şarkı bitince bir banka reklamı girdi araya, “Bankamızın müşterisi olun “metaverse”de dijital dünyanın oyun firmalarına siz de ortak olun” dedi birden, “Nasıl yani?” dedim içimden “Neden ki?” diye de ekledim.

Sanal evren şu anda herkesi ve özellikle de gençleri çok etkiliyor, kendilerini güçlü hissettikleri oyun(unmsu) dünyaların içine giriveriyorlar. Bizler ise yanımızda olmayan sevdiklerimizle iletişim kurma isteğimizi, telefonun icadı ile başlattığımızdan beri, bulunduğumuz yerden sadece bir cihaz yardımı ile bambaşka yerlere ulaşabilmeyi çok heyecan verici bulduk. Şimdi de gerçekte olmayan bir dünyaya girebiliyoruz. Bu dünya eğitimden oyuna, sanal gelir elde etmekten göremeyeceğimiz yerleri görmeye kadar çeşitli olanaklar sunuyor. Üstelik pek çok işlemi internet üzerinden yaparken bu çoğumuza da yeterince güvenli geliyor. Ama gerçek öyle mi?

Sanal dünya kullanımında güvenlik, bu ortamdan gelir sağlayan kuruluşlar için çok önemli; dolayısı ile sistemlerinin güvenliğini sürekli takip etmek ve açıklarını kapatmak onların önceliği… Ama ortamda maddi kaynak yani para (sanal olsa bile) olunca sistemlere sızmaya çalışan kişi veya kişiler de oluyor haliyle. Burada en fazla tehlikede olanlar çocuklar, dijital cihazlara hâkim olmayan kişiler, uygulamaları kullanırken dikkatsiz olan herkes aslında…[1]

Oysa çok basit teknikleri uygulamak ve bazı kurallara uymak bizleri ve özellikle işin acemisi olan kullanıcıları tehlikeden koruyabilir.

 Kural bir: Girilen sitede çok fazla pop-up (aniden çıkan) reklam varsa arkada işletilen başka yazılımlar olabilir, dikkat!

 Kural iki: Girilen internet sitesinin güvenlik sertifikası var mı? Tarihi nedir? Bu bilgi internet adresinin (URL) yazılı olduğu üst barda bir kilit işareti olarak sunulur, o kilide tıklayarak web sitesinin güvenliği ve güncel sertifika durumu incelenebilir. Eğer mobil cihazda uygulama (app) kullanılacaksa yazılımcısı mutlaka sorgulanmalıdır. Hiçbir şeye güvenme, her şeyi doğrula…

 Kural üç: İşiniz, oyununuz veya sanal dünya gezintiniz bittiğinde mutlaka “çıkış”,“log-out” veya “sign-out” yapın. Hiçbir uygulamayı veya web sayfasını açık bırakmayın. Buna bankalar, facebook, instagram ve diğerleri ile e-devlet, e-nabız ve hatta interaktif vergi dairesi de dahil… Ayrıca bilgisayarlarınızı kullanmadığınız zaman, eğer sürekli açık kalmasını gerektirecek bir işiniz yok ise, üşenmeyin tüm uygulamalardan çıkın ve kapatın.

Uygulama üreticileri sistemlerini sürekli güncelleyerek güvenlik açıklarını kapatmaya çalışırlar. Bunun içinde kullanıcılarına en son çıkan uygulamalarını gönderirler. Bu gönderilen yeni uygulamaların kaynaklarını bilmeden, kontrol etmeden cihazlarınıza yüklemeyin. Yükleme yaparken bilinen bir web sağlayıcıdan tercihan kendinize ait, yani bildiğiniz, sizin olan bir şifre ile girdiğiniz internet hizmeti sağlayıcıdan bu yüklemeleri yapmaya çalışın. Genel kullanımda olan internet hizmeti sağlayıcıları, bilgisayar korsanları (hacker) tarafından en çok sevilen ortamlardır, unutmayın. Uygulamalara girerken şifre oluşturuyoruz. Dijital yapı halen çok bilinen ikili kodlama (I O) (binary coding) üzerinden yapılıyor, yazılımların programa, programların da bilgisayarlara komut vermesi bu sistem üzerinden yürüyor. Firmalar bu kodlamalarını bizlere sunarken mutlaka şifre oluşturmamızı istiyorlar. Oluşturduğumuz her şifre bu yazılım içinde bir iz bırakıyor. İşte bu ize ulaşabilen bilgisayar korsanları çok kolaylıkla güvenli olduğu düşünülen sistemlere girebiliyorlar. Bunun önüne geçmek için foton teknolojisi (Quantum Technology) kullanıyorlar. Fotonun (ışığın bilinen en küçük parçası) 90 derece açı içinde değişik açılarda hareketini değerlendirerek yapılan bir şifreleme bu. Buradaki açılar fotonlar için sonsuz sayıda bileşke oluşturabiliyor[2]. Şimdilik bunların takibi çok kolay değil, bu konuda çalışanlar arttıkça burada da yeni güvenlik yapıları oluşacaktır doğal olarak.

Sanal gerçeklik (virtual reality) ve bunun çeşitli görsel katmanlarla zenginleştirilmiş hali (augmented reality), birey olarak kendimizi de bu sanal ortama koyma olanağını sağlıyor ama bunu yapabilmek için kendimiz ile ilgili çok fazla bilgiyi de bu ortama sunmak durumundayız ki hayallerimiz gerçek olsun. Ancak, Dr. Harvey gibi[3] sanal alemde kaybolmak istemiyorsak çok dikkatli olmak zorundayız. Gelişen teknolojinin, mesela 5G’nin, bu konuda daha güçlü olduğu iddia ediliyor[4]. Tabii, her gelişmenin yaşam alanlarımız üzerinde yaptığı tahribatı da hesaba katmak gerek… “Eğer doğru yapabilirsek metaverse heyecanlı olabilir*” demişler[5]. Bu cümle daha işin çok başındayız demek aslında…

İşte bir sabah güzel bir şarkının (hadi şarkıyı da söyleyeyim, Oscar Harris’den Alta Gracia[6]) bir reklam ile kesilmesi bana bütün bunları düşündürdü ve hatta en az Covid 19 pandemisini duyduğumda hissettiğim korkuya benzer bir korku beni bu yazıyı sizlerle paylaşmaya itti.

Sanal evren çok farklı bir dünya, olduğumuzdan başka biri olmamızı, sanal zengin olmamızı, sanal ünlü olmamızı sağlayabilir ama bir anda kaybolabiliriz de…

Sizlere hayal gibi gösterilenin arkasında bir yazılım ve yazılımı yapanlar var; unutmayın olur mu?

Dr. Ayşe Ergüven

[1] https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/voices/what-is-metaverse-cybersecurity-and-what-does-it-involve/

[2] https://quantumxc.com/blog/quantum-computing-impact-on-cybersecurity/

[3] https://ebulten.duzen.com.tr/guncel-saglik-haberleri/metaversein-saglik-alanindaki-yeri-metaversede-cinayet

[4] https://hubsecurity.com/metaverse-security/

[5] https://www.weforum.org/agenda/2022/05/heres-how-to-make-the-metaverse-safe/

[6] https://www.youtube.com/watch?v=NtDSJn3eXHc