Cumhuriyetimizin 100. Yılında Türkiye’de ve Dünyada Türk Kadını
Bu yıl Cumhuriyetimizin ve Millî Mücadelemizin 100. yılını kutluyoruz. Türkiye Cumhuriyeti bir asrı ardında bırakırken, özellikle Cumhuriyetimizin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde ve tüm dünyanın ağzı açık izlediği vizyon sahibi olması sayesinde yapılanları şöyle bir kafamdan geçiriyorum. Ve Atatürk’e hayranlığım daha da artıyor. Yüz yıl öncesine ait o vizyoner görüşleri, bakış açısı, ikinci yüzyıla doğru ilerlerken hala geçerli. Dünyanın pek çok ülkesi tam da bu yüzden Atatürk’ün görüşlerini ve yazdıkların başucu kitabı yapmış durumda.
Atatürk, kadın ve kadın haklarının en önemli savunucularından biridir. Türk kadınına atfettiği değer ve önem pek çok konuşmasına damga vurmuştur. Ocak 1923’te, yani henüz Cumhuriyet ilan edilmeden dokuz ay önce, Atatürk İzmir’de konuşmasının bir bölümünü yine kadınlara ayırmıştı.
“… Bir toplum cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurun sonucudur… Bir toplumun bir uzvu faaliyette bulunurken öteki uzvu atâlette olursa, o toplum felce uğramış demektir…Bizim toplumumuz için ilim ve fen lüzumlu ise, bunları aynı derecede hem erkek ve hem de kadınlarımızın elde etmeleri gerekir…”
Türk kadınlarının art arda getirdiği başarılar ile gururluyuz
Geçtiğimiz 100 yılda Türk kadınlarının gösterdikleri başarıları saymaya kalksak ciltlere sığdıramayabiliriz. Bir örnek: Prof. Dr. Remziye Hisar, Cumhuriyet dönemi kadını olarak kimya konusunda Türkiye’deki ilk öncülerdendi. Paris’te Sorbone Üniversitesi’nde kimya eğitimine başladı. Langevin ve Madam Curie gibi çok tanınmış bilim insanlarının öğrencisi oldu. Hisar, neden kimya sorusuna aşağıdaki yanıtı veriyordu.
“Fen derslerinde kanunlarda olsun, buluşlarda olsun hep yabancı isimler görmek beni kahrediyordu. Fen alanında bir tek Türk ismi görememenin ezikliğini, bu dalda başarılı olursam giderebilirim sanıyordum.”
Giderdi de… Pek çok kadına umut oldu ve yüreklendirdi. Tıpkı alanlarında öncü olan Afrika’da ölümcül uyku hastalığına neden olan Çeçe sineğinin gen haritasını çıkaran ve ABD Ulusal Bilimler Akademi’ne seçilen Prof. Dr. Serap Aksoy, NASA’nın ilk Türk astrofizikçisi Prof. Dr. Dilhan Eryurt ve niceleri gibi…
Yıllar ilerledikçe iş, eğitim, spor, sanat, bilim, tıp gibi pek çok alanda kadınlarımızın gösterdikleri cesaret, çalışma, inat ve mücadele sayesinde günümüze geldiğimizde eminim ki hepimizin yüzünde bir gülümseme, bir gurur hatta göz pınarlarımızda durmakta zorlanan mutluluk yaşlarımız var. Tarihte kaybolmadan, son dönemde kadınlarımızın elde ettikleri başarıları gelin bir daha hatırlayıp, gururlanalım.
Filenin Sultanları artık dünyanın 1 numarası!
A Milli Voleybol takımımız, Uluslararası Voleybol Federasyonu (FIVB) Milletler Ligi finalinde Çin’i 3-1 devirerek dünya sıralamasında ilk kez birinci sıraya yükseldi. Bu, “Filenin Sultanlarının” ilk başarısı da değildi. Milli takım düzeyinde 6 Uluslararası kupayı Türkiye’ye getirdiler. Kulüpler düzeyinde ise Türkiye’ye kazandırdıkları 24 kupa daha var. Keşke futbola yapılan yatırımların yarısı da kadın voleyboluna yapılsa… Kim bilir nerelerde olurduk?
Melis Özbay dünya şampiyonu oldu!
Milli kürekçimiz, Elis Özbay, Bulgaristan’da düzenlenen 23 Yaş Altı Dünya Kürek Şampiyonası’nda Türkiye’ye altın madalya getirdi.
15 yıllık emek, 10 saniye yarışma ve dünya şampiyonluğu!
23 yaşındaki milli atletimiz Tuğba Danışmaz, üç adım atlamada Türkiye rekorunu kırarak 2023 Avrupa Salon Atletimiz Şampiyonası’nda birinci oldu. Madalyasını depremzedelere ve Türk halkına armağan etti. Danışmaz, 15 yıldır sadece 10 saniyelik performans için müthiş bir çalışma yaptığını belirtiyor. Bir sonraki hedefi ise Budapeşte’deki Dünya Atletizm Şampiyonası.
Cumhuriyetin 100. yılında 100 metre rekoru!
Türkiye Serbest Dalış tarihinde hem kadınlarda hem de erkeklerde sabit ağırlıkla 100 metreye inen ilk sporcumuz Şahika Encümen oldu. Cumhuriyetimizin 100. yılına denk gelen bu rekor, 3 dakika 14 saniye olarak gerçekleşti ve Türkiye rekoru olarak tarihe geçti.
Güreşte kadınlarımızın gücü!
Son derece yanlış bir bakış açısıyla pek çok kişi tarafından erkek sporu olarak adlandırılan güreş, milli sporcumuz Yasemin Adar’ı ve Türkiye’yi 6’ıncı defa altın madalya ile taçlandırdı. 2023 Kadınlar Avrupa Güreş Şampiyonası’nda Buse Tosun Çavuşoğlu gümüş, Evin Demirhan Yavuz, Zeynep Yetgil ve Nesrim Baş da bronz madalya kazandılar.
12 saat aralıksız yüzmek!
Geçen yıl 21 yaşındayken Manş Denizi’ni yüzerek geçen en genç Türk kadın yüzücü olan Aysu Türkoğlu, 2023 yılında da Kuzey Kanalı’nı 12 saat aralıksız yüzerek geçti ve yine ilk Türk kadın ve en genç Türk sporcu olarak bir ilke daha i mza attı.
Dikkat!!! Başımıza icat çıkaran kadınlar var
Nano ve mikro teknolojilerin kanser ve antibiyotik direnci konuları ve sağlık problemleri üzerine uygulama alanlarında araştırma yapan Doç. Dr. Naşide Gözde Durmuş, 2015 yılında MIT Technology Review dergisinin yer yıl seçtiği “35 Yaş Altı Yenilikçiler Listesi”inde yer aldı. İnsan Genom Projesinde de çalışan Durmuş, Tıbbi Moleküler Biyoloji ve Genetik konusunda çalışıyor. Kanserli hücreleri hızlı bir şekilde tespit edebilen manyetik çip geliştiren Durmuş, bunu sadece 5 Amerikan doları gibi ucuz bir rakama mal etti. Şimdi amaç bu teknolojinin evde kullanılabilmesi.
Farklı disiplinleri yaptığı icatlar içinde buluşturan Doç. Dr. Canan Dağdeviren, 30 yaşına gelmeden medikal teknoloji alanında dünyanın tanıdığı bilim insanlarından biri oldu. İcat ettiği giyilebilir kalp pilinin ardından, son altı yıldır MIT (Massachusetts Institute of Techonolgy) Media Lab’deki ekibiyle birlikte, meme kanserinin teşhisinde çığır açabilecek giyilebilir ultrason tarama cihazına (elektronik sütyen) imza attı.
Sonunda Türk kadını Türk Ordusunda da en üste yükseldi
Türk kadını hatta Atatürk’ün dediği gibi “Dünyada hiçbir milletin kadını, milletini kurtuluşa ve zafere götürmekte, Anadolu kadınından daha fazla çalıştım diyemez.". Diyemez de, gazeteci olarak ne kadar başarılı kadın askerler gördüm, röportajlar yaptım ve sohbet ettim. Erkek meslektaşlarına “taş çıkaracak” kadar korkusuz, yürekli, kararlıydılar. Ancak bu yıl Özlem Yılmaz, kurmayalbay rütbesinden tuğgenaral rütbesine terfi etti ve önemli bir yolu da açmış oldu. 30 Ağustos 2023 tarihinden itibaren yeni rütbesi ile görev yapacak olan Yılmaz, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkan Yardımcısı görevini yürütecek.
Daha buraya sığdıramadığımız ne kadar çok başarılı, cesaretli Türk kadınları var. Yazının başında da dediğim gibi yaz yaz bitmez. Hepsiyle gurur duyuyorum. Bu vesile ile çok yeni kaybettiğimiz Türkiye’nin büyük yeteneği ve gurur kaynağı olan keman virtüözü Suna Kan’ı da rahmetle anmak isterim.
Işın Gürel / Gazeteci ve Yazar
Kaynaklar
https://web.archive.org/web/20141209205812/http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-06/ataturk-ve-kadin-haklari-2
Yılmaz, A. (2010) Osmanlı’dan Cumhuriyet’e: Kadın kimliğinin biçimlendirilmesi, ÇTTAD, IX (20-21), 191-212.
https://www.gercekbilim.com/ilk-turk-kadin-kimyager-bilim-insani-remziye-hisar-kimdir/
https://www.aa.com.tr/tr/spor/avrupa-sampiyonu-tugba-danismaz-15-yillik-emegini-10-saniyeye-sigdirdi/2844998
https://www.ntv.com.tr/sporskor/kadin-gures-milli-takimindan-avrupa-sampiyonasinda-5-madalya,Sh7YbjkQhEOLQP4g2okmlg#