29 Ekim 1923’ün Kazanımları

Uzm.Vet.Hek. Yudum İki Yakın 

Bu yıl Cumhuriyetimizin ilanının 102. Yılı.
Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının üzerinden 87 yıl, Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Tanınmasının üzerinden ise 91 yıl geçmiş, Fransa ve İsviçre’den önce tanınmış bu hak. 

Mustafa Kemal’in vefatına kadar olan 15 yıllık sürede Cumhuriyetimizin kazanımlarından, kadın haklarından faydalanan kadınları sizlere hatırlatmak istedim bu yazımda. İlki Sabiha Rıfat Gürayman. Düzenli okuyucularımız ve takipçilerimiz Cumhuriyet’e Yön Veren Kadınlar isimli takvim serimizin 2019 yılı Aralık ayında (1) kendisine yer verdiğimizi hatırlayacaktır.

Sabiha Hanım (2)Türkiye’nin ilk kadın inşaat mühendisi olması yanı sıra Anıtkabir’in inşaatında kontrol şefi olarak görev almış bir kadın. 1910 Manastır doğumlu. Osmanlı İmparatorluğunun son dönemleri ile Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk yıllarında eğitim görmüş bir kız çocuğu. Bugünkü adıyla İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümünün 1927 yılındaki ilk kız öğrencisi ve 2 kız öğrenci mezunundan biri. Voleyboldaki yeteneğini kız takımı olmaması sebepli Fenerbahçe erkek voleybol takımında forma giyerek göstermiş o yıllarda. Üniversiteden 1933 yılında mezun olunca sahada çalışmaya başlamış. Türkiye Cumhuriyeti’nin temel ihtiyaçlarından olan okul inşaatı projeleri yapmış. TBMM ve Anıtkabir’in inşaatında görev almış. Hatta Anıtkabir’in inşaatında kontrol şefi olması bütün dünyada ilgi görmüş ve Yunanistan Başbakanı Venizelos kendisini “Hayatımda ilk defa böylesine büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi tebrik ederim" diyerek kutlamış. Çocuğu olmayan Sabiha Hanım, eşinin vefatı sonrası tüm maddi varlıklarını şehit çocuklarının eğitim masraflarını karşılamak üzere İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı'na ve Feyzi Akkaya Temel Eğitim Vakfı'na bağışlamış ve Türkiye Cumhuriyeti’ne minnetini eğitim ihtiyacı olan çocukları okutarak göstermiş. Türkan Saylan’ın “Her eğitimli kadının Cumhuriyete borcu vardır” sözü belki de bu davranıştan ilham almış olabilir.  

Bir başka benzer kadın figürümüz de Nahit Fıratlı (3). Bültenimizin bu sayısında Ne Okuduk alanında önerdiğimiz kitaplardan bir tanesi hayatını anlatıyor. Nahit Fıratlı 1909 Girit doğumlu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü mezunu, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim ihtiyacını karşılamak için İstanbul’daki evinden ayrılıp Ankara’ya gelen öğretmenlerden biri. 

Cumhuriyetin kurulmasında, kazanımlarının korunmasında ve sonraki nesillere aktarılabilmesindeki sürdürülebilirlik sayesinde bugün Cumhuriyetimizin 102. Yılını kutluyoruz. Reşat Nuri Gültekin’in 1922 yılında yazdığı Çalıkuşu isimli romanının halen okullarda okuma önerisi olarak okutulabilmesi de bu yüzden sanıyorum. Çalıkuşları gerçek. Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ün ve Cumhuriyetin ilkeleri ışığında bizleri, çocuklarımızı eğiten öğretmenlerimizin öğretmenler günü kutlu olsun.

Yaşasın Cumhuriyet!

Kaynaklar:

1. https://www.duzen.com.tr/tr/takvimdetay/2019/Aralik
2.  https://tr.wikipedia.org/wiki/Sabiha_G%C3%BCrayman
3. https://tr.wikipedia.org/wiki/Nahit_F%C4%B1ratl%C4%B1