Non alkolik Hepatosteatoz nedir? (ALKOL KULLANIMINA BAĞLI OLMAYAN KARACİĞER YAĞLANMASI)

Uzm. Dr. Tahir İsmailoğlu

Alkol kullanımına bağlı olmayan karaciğer yağlanması (NAFLD) terimi, basit steatozdan (yağlanmadan) alkole bağlı olmayan steatohepatite (NASH) kadar olan formdaki karaciğer rahatsızlıklarını kapsar ve siroz ve hepatoselüler karsinom (HCC) gibi daha şiddetli formlara ilerleyebilir. NAFLD, karaciğer hastalıklarının diğer nedenleri olmadığında, karaciğer hücresi olan hepatositlerin %5’inden fazlasının yağ ile dolması anlamına gelmektedir.

Görülme sıklığı nedir?

Yakın zamanda yapılmış bir çalışma NAFLD’ nin küresel görülme sıklığının (insidansının) yılda, 100 binde 4.613 olduğu belirtilmiştir. Küresel yaygınlığının coğrafi farklılıklar olmakla birlikte farklı çalışmalarda toplumda %25-30 civarında olduğu ve artmaya devam ettiği tahmin edilmektedir. Aşırı kilolu veya obez kişilerde ve erkek cinsiyette görülme sıklığının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. 

Önemli bir halk sağlığı sorunu olan NAFLD' nin önlenmesi ve tedavisi için; diyet değişiklikleri, düzenli fiziksel aktivite ve kademeli kilo kaybı gibi yaşam tarzı değişikleri dışında etkili bir tedavi yöntemi henüz yoktur.

Risk faktörleri arasında obezite, metabolik sendrom, fazla kalori alımı ve hareketsizlik yer alır.

Bilinen bir tedavisi olmayan NAFLD’ nin yönetiminde beslenme ve egzersizin çok önemli yer tuttuğunu belirttik. Peki, burada temel noktamız ne olmalıdır? 

Dengeli bir diyet ve yeteri kadar günlük kalori alımı anahtar nokta olabilir burada. Gerek deniz ürünleri tüketimi, gerekse de bitkisel kaynaklı omega-3 içeren besinlerin tüketiminin, sebze ve meyve tüketiminin kendisinde önemli bir yer edindiği Akdeniz tipi beslenme, fazla kilolu ve obez olmanın önemli bir risk faktörü olduğu NAFLD’ de kilo kontrolünü sağlamada egzersizle beraber olumlu rol oynayabilir.

Son 40-50 yılda teknolojik gelişmelerin, yaşam ve özellikle de beslenme tarzımızın değişikliğinin, birçok kronik hastalıkta olumsuz faktör olarak karşımıza çıktığı günümüzde, NAFLD kendisine bir yer edinmiş ve son yıllarda da yaygınlığı giderek artmaktadır. Sağlıklı beslenme, günlük basit egzersiz ve yürüyüş programlarının kilo kontrolünde ne kadar önemli olduğu tüm kronik hastalıklarda olduğu gibi NAFLD’ de de karşımıza somut olarak çıkmaktadır. Bize düşense bir halk sağlığı sorunu olan bu ve benzeri kronik hastalıklarda, hastalık oluşmadan önce yapılabilecek koruyucu sağlık uygulamalarının ne derece önemli olduğunu fark etmek, kendimizi ve çevremizi bu yönde uyarmak ve teşvik etmek olabilir.

Kaynaklar:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37040843/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10833229/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10777680/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC11224539/