Long (Uzun) Covid
Uzun/Long Covid
Akut viral enfeksiyon azaldıktan sonra semptomların devam ettiği “uzun COVID” terimi hastalar tarafından ortaya atılmış ve başlangıçta sosyal medyada yaşam kalitesini bozan semptomları tanımlamak için kullanılmıştır. Enfeksiyondan 28 gün veya daha uzun süre sonra hastaların şikayet ettiği temel semptomlar yorgunluk, baş ağrısı, dispne ve anosmidir ve bazı hastalarda ≥12 haftadan daha uzun sürebilmektedir. Çok sayıda semptom nedeniyle tanımlanması zordu.
Uzun COVID şüphesi olan kişiler üzerinde birçok çalışma yapıldı. Son kohort çalışmalardan biri, katılımcıların 9 organ sisteminde ortalama 62 semptom bildirdiğini açıklamıştı.
King's College London'daki araştırmacıların yaptığı başka bir çalışmaya göre ise birkaç koronavirüs varyantında ortaya çıkan nörolojik, solunumsal veya fiziksel semptomlarla seyreden üç farklı profil bulunmaktadır. Çalışma verileri COVID sonrası sendromun birkaç alt tipi olduğunu göstermektedir.
Bu çalışmada COVID sonrası sendrom tanımlarına göre 84 günden veya 12 haftadan uzun süredir semptomları olan 1.459 kişinin verileri analiz edilmiş, uzun COVID'in üç ana fenotip kümesi sıralanmıştır.
(1) Kalp çarpıntısı , kas ağrıları ile deri ve saçlardaki değişiklikler dahil olmak üzere çeşitli fiziksel semptomlar bildiren kişileri içermektedir. Araştırmacılar, geniş bir semptom yelpazesi olan bu grubun “en şiddetli ve çoklu organ semptomları” olduğunu bildirmiştir. (%80.0)
(2) Sinir sistemi problemleri; yorgunluk, anksiyete, depresyon, uykusuzluk ve baş ağrısı gibi bir dizi semptomdan oluşmaktadır. Bu 2020-21 kışında baskın olan Alpha ve 2021’de baskın olan Delta varyantı enfeksiyonları sonrası gözlenen en yaygın alt tiptir (%14.2)
(3) Göğüs ağrısı, öksürük, nefes darlığı ve balgam (%5,8) gibi akciğer hasarına işaret edebilecek solunum semptomları insanların aşısız olduğu 2020 baharında orijinal koronavirüs suşu ile oluşan en büyük kümedir.
Her ne kadar, aşılı ve aşısız kişilerde alt tipler benzer olsa da veriler, aşılama ile uzun süreli COVID riskinin azaldığını göstermektedir.
Uzun süreli COVID için prevalans kadınlar, sosyoekonomik düzeyi az kişiler, yüksek BMI olanlarda daha yüksektir.
Laboratuvar olarak pandeminin başından beri büyük titizlikle takip ettiğimiz COVID sonrası uzun dönem semptomları ile ilgili broşürümüz ve takip için kullanabileceğimiz test panellerimiz: https://www.duzen.com.tr/tr/hizmet-alanlarimiz/156/brosurler
Uzm.Dr. Tutku Taşkınoğlu
Kaynaklar
https://www.bmj.com/content/378/bmj-2021-069868
https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.07.28.22278159v1
https://academic.oup.com/ofid/article/9/7/ofac270/6603333?login=false