Enerji içecekleri böbrek taşı oluşumunu etkiler mi

Uzman Dr. Tahir İsmailoğlu

Yaz aylarında doğal olarak sıvı tüketiminde bir artış yaşanması beklenir Özellikle gençler arasında enerji içeceği tüketimi bu dönemde dikkat çekici bir şekilde artmaktadır. Enerji içeceklerinin fazla tüketimiyle birtakım istenmeyen etkiler görülebilir.

Enerji içecekleri içerisinde yüksek miktarda; fruktoz, kafein ve sodyum başta olmak üzere guarana, b vitaminleri ve yapay tatlandırıcılar ihtiva edebilir. Diğer olası bileşenler arasında taurin, ginseng, kreatin, ginkgo biloba ve karnitin de bulunabilir.

Enerji içeceklerinin içerisinde bulunan yüksek miktarda fruktoz, idrar ürik asit seviyelerinin yükselmesine ve idrar pH’sını düşürerek ürik asit taşı oluşumuna katkıda bulunabilir.  

Bu durumda acaba yapay tatlandırıcılar, aspartam, sukraloz ve sakkarin gibi, kullanılsa daha sağlıklı olur mu?” sorusu akla gelebilir. Ancak, bunların da idrarda oksalat seviyesini artırarak kalsiyum oksalat taşları oluşumuna neden olabileceği belirtilmektedir. 

Normal şartlar altında gün içerisinde 1-1,5 fincan kahve tüketiminin böbrek taşı oluşum riskini düşürdüğü gösterilmiş olsa da, kafein içeriği kutu başına daha yüksek olan enerji içeceklerinin fazla alınmasıyla, kafeinin idrar söktürücü yani diüretik etkisiyle, susuzluğa yol açarak, idrarınızdaki oksalat ve ürik asit düzeylerinizi artırabileceği belirtilmektedir. 

Birçok enerji içeceğinin içerisinde bulunabilen guarana adlı doğal bileşen, guarana bitkisinin meyvesi, kahve çekirdeğindeki kafeinden 2-5 kat fazla konsantrasyonda kafein içermesiyle “enerji toniği” olarak kabul görür. Bu, guarana ile yapılan enerji içeceklerinin idrar söktürücü etkilerini artırabilir.

Sodyum, böbreklerin daha fazla kalsiyumu atmasına neden olur ve bu da kalsiyum oksalat taşlarının yanı sıra kalsiyum fosfat taşlarının oluşma riskini artırır. Yüksek sodyum alımı ayrıca hem kalsiyum hem de ürik asit taşlarının oluşumunu teşvik edebilen dehidratasyon riskini de artırır.

B vitaminleri, enerji içeceklerinin bileşenlerinin yalnızca küçük bir kısmını oluşturmasına rağmen, genellikle çok yüksek konsantrasyonlarda bulunabilirler. Bu durum, dolaylı olarak böbrek taşı oluşumuna katkı sağlayabilir

Enerji içecekleri genellikle yüksek miktarda şeker, kafein ve sodyum içerir ve bunların tümü böbrek taşı oluşumuna katkıda bulunabilir. Guarana, yapay tatlandırıcılar ve B vitamini gibi diğer bileşenler de aynı etkiyi gösterebilir.

Bu bileşenler, ya susuzluğa bağlı idrar konsantrasyonunu artırarak ya da böbrek taşı oluşumuna neden olabilecek kalsiyum, oksalat veya ürik asit üretimini uyararak bunu yapar.

Enerji içeceklerinin böbrek taşı oluşturma riskine ek olarak başka yan etkileri de olabilir.

Kalp-Damar Sağlığı Üzerindeki Etkileri: 

Enerji içeceklerinde bulunan yüksek kafein ve uyarıcı maddeler (guarana, taurin gibi), kalp ritmini hızlandırabilir. Bu da özellikle altta yatan kalp hastalığı olan bireylerde aritmi ve hatta ani kalp durması gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Özellikle egzersiz öncesi veya sıcak havalarda enerji içeceği tüketmek, kalp üzerinde baskıyı artırabilir.

Metabolik Etkiler ve Diyabet Riski: 

Enerji içecekleri genellikle yüksek şeker içerir. Buna bağlı olarak; İnsülin direncini artırabilir, Tip 2 diyabet riskini yükseltebilir, Karaciğer yağlanmasına katkıda bulunabilir.

Yine yüksek kafein alımı: Uykusuzluk, sinirlilik, anksiyete, panik atak, dikkat dağınıklığı gibi sorunlara yol açabilir. Özellikle gençlerde ve ergenlerde bu etkiler daha belirgin olabilir.

Sonuç Olarak:

Enerji içecekleri sadece böbrek taşı değil; kalp, metabolizma, sinir sistemi ve sindirim sistemi üzerinde de çeşitli riskler barındırır.

Vücut sağlığı için en değerli ve güvenilir içecek, şüphesiz ki yeterli miktarda su tüketimidir.

Kaynak:

https://www.verywellhealth.com/energy-drinks-effect-on-kidneys-and-health-2085792