DÜNYA OTİZM FARKINDALIK GÜNÜ VE ÖNEMİ

Dünya Otizm Farkındalık Günü nedir?

Dünya Otizm Farkındalık Günü, otizm spektrum bozukluğu (OSB) hakkında farkındalığı artırmaya ve otizmli bireylerin toplumda kabul, topluma katılım ve onlara desteği teşvik etmeye adanmış bir anma günüdür.

Dünya Otizm Farkındalık Günü ne zamandır?

Dünya Otizm Farkındalık Günü; Birleşmiş Milletler Genel Kurulu kararıyla 18 Aralık 2007'de, Birleşmiş Milletler Üye Devletlerini dünya çapında otizmli bireyler hakkında farkındalık yaratmak için önlemler almaya teşvik eden, her yıl 2 Nisan'da kutlanan uluslararası alanda tanınan bir gündür. Otizmi büyüyen bir küresel sağlık sorunu olarak vurgulamak ve otizmli bireylere ve ailelerine dünya çapında destek sağlamak amacıyla bu gün belirlenmiştir.

Dünya Otizm Farkındalık Günü Neden Anılır?

“Otizmli Bireyler İçin Toplumsal Farkındalık” oluşturmak ana maksadı ile anılır.

Otizmli bireyler, eğitim, istihdam, sağlık ve sosyal bakım gibi birçok alanda ayrımcılıkla karşılaşabiliyor. Bu gün, kamuoyunu otizm spektrumunda olanların zorlukları ve güçlü yönleri hakkında eğitmek, otizmli bireylerin katkılarını kutlamak ve toplum içinde daha fazla anlayış ve kabul için savunuculuk yapmak için bir fırsat olarak görülmelidir.

Otizm, dünya çapında milyonlarca insanı; sosyal, iletişim ve davranış becerilerini çeşitli derecelerde etkileyebilir. Gün, otizmle ilgili yanlış anlamaları ve damgalamayı ele almak, erken teşhis ve zamanında müdahaleyi teşvik etmek ve otizmli bireylerin haklarını ve refahını desteklemek için bir platform görevi görür. Ayrıca otizmli kişilerin toplumlarına getirdikleri farklı bakış açılarını ve yeteneklerini kutlamak için de bir zamandır.

2025 Yılı Dünya Otizm Farkındalık Günü Teması Nedir?

2025 yılı Dünya Otizm Farkındalık Gününün teması; Kapsayıcılığın ve bütünlüğün savunucusu olmak olarak belirlenmiştir. Bu anlamda tüm topluma; Okullarda, işyerlerinde ve kamusal alanlarda otizmli bireyler için kapsayıcılığı ve erişilebilirliği teşvik eden politikaları ve girişimleri destekleyin denilmiştir.

Dünya Otizm Farkındalık Günü Nasıl Kutlanır?

Otizmin rengi mavidir. Mavi giysiler veya aksesuarlar giymek veya binaları ve simge yapıları mavi ışıkla aydınlatmak dayanışma sembolünü yansıtır, otizmli bireyler için farkındalığı artırmaya ve destek göstermeye yardımcı olur.

Kendinizi ve başkalarını eğitebilirsiniz. Otizm spektrum bozukluğu hakkında daha fazla bilgi edinmek için zaman ayırmak ve bu bozuklukla yaşayanların deneyimlerini öğrenmeye çaba göstermek empati yaparak kendimizi eğitmemizi sağlayabilir. Otizm ile ilgili kaynak ve kitapları okumak hepimize, onlara nasıl davranmamız gerektiği ile ilgili bilgi sunabilir. Var olan otizm dostu işletmeleri ve kuruluşları ziyaret etmek iyi bir fikir olabilir.

Sosyal medyada içtenlikle yapılacak paylaşımlar ile kabul ve kapsayıcılık mesajlarını yaymak sesinizin daha çok duyulması ve görülmesini sağlayabilir. #LightItUpBlue       etiketiyle yapılacak paylaşımlar dayanışma için iyi bir örnek olabilir.

Risk Faktörleri Nelerdir?

Erkek çocukların otizm spektrum bozukluğu geliştirme olasılığı kız çocuklarına göre yaklaşık dört kat daha fazladır.

Aile geçmişi. Otizm spektrum bozukluğu olan bir çocuğu olan ailelerin, bozukluğu olan başka bir çocuğa sahip olma riski daha yüksektir.

Aşırı erken doğan bebekler. 26 haftalık gebelikten önce doğan bebeklerde otizm spektrum bozukluğu riski daha yüksek olabilir.

Belirtileri Nelerdir?

Bazı çocuklar erken bebeklik döneminde, 2 yaşından önce, otizm spektrum bozukluğu belirtileri gösterebilir, örneğin göz temasının azalması, isimleri söylendiğinde tepki vermeme veya bakımlarını sağlayanlara karşı ilgisizlik olabilir. Diğer çocuklar hayatlarının ilk birkaç ayı veya yılında normal gelişim gösterebilir, ancak daha sonra aniden içine kapanık veya huzursuz hale gelebilir veya daha önce edindikleri dil becerilerini kaybedebilirler.

Daha spesifik olarak; 6 ayda gülümseme veya mutlu ifadeyle yanıt vermez, 9 ayda sesleri veya yüz ifadelerini taklit etmez, 12 ayda mırıldanmaz, 14 ayda işaret etme veya el sallama gibi jestler yapmaz, 16 ayda tek kelime söylemez, 18 ayda "hayal kurma" veya rol yapma oyunu oynamaz, 24 ayda iki kelimelik ifadeler söylemez. Bu belirtiler ön uyarıcı belirtiler olarak görülmelidir.

Nasıl Önlenebilir?

Otizm spektrum bozukluğunu önlemenin bir yolu yoktur, ancak rehabilitasyon sağlayıcı tedavi seçenekleri vardır. Erken teşhis ve zamanında müdahale en faydalıdır ve davranış, beceriler ve dil gelişimini iyileştirebilir. Ancak müdahale her yaşta faydalıdır. Tedavinin amacı, otizm spektrum bozukluğu semptomlarını azaltarak ve gelişim ve öğrenmeyi destekleyerek çocuğunuzun işlev görme yeteneğini en üst düzeye çıkarmaktır.

Sonuç:

Otizmli bireyler toplumun bir parçası olarak, herkesin anlayışlı, kapsayıcı ve destekleyici yaklaşımına ihtiyaç duyar. Dünya Otizm Farkındalık Günü, bu farkındalığın artırılması ve otizmli bireylerin haklarına saygı gösterilmesi için önemli bir fırsattır.

Kaynaklar:

https://www.awarenessdays.com/awareness-days-calendar/world-autism-awareness-day-2025

https://en.wikipedia.org/wiki/World_Autism_Awareness_Day

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/autism-spectrum-disorder/symptoms-causes