Başım ağrıyor… Migren mi? Alerji mi?

Uzm.Dr. Aslıhan Çavunt Bayraktar

Mine Hanım, 28 yaşında bir öğretmen. Bahar aylarının gelmesiyle birlikte sulu burun akıntısı, ciltte ve gözlerde kaşıntı, hapşırma nöbetleri, baş ağrısı ve boğaz ağrısı gibi şikayetler yaşıyor. Bu şikayetler bazen gece uykularını bölebiliyor ve gündüz kendini sıklıkla çok yorgun hissettiğini söylüyor. Alerji hekiminin önerdiği testler için laboratuvarımıza başvurduğunda, Total IgE düzeyinin yüksek olduğunu ve çayır polenlerine karşı spesifik IgE testlerinin pozitif olduğunu tespit ettik.

Mine Hanım'ın yaşadığı semptomlar, alerjik rinit hastalarının genellikle bahar aylarında yaşadığı semptomlarla benzerlik gösteriyor. Alerjik rinit, sinüs tipi baş ağrısı gibi semptomlar göstererek migreni düşündürebilir ve bu nedenle nöroloji klinikleri tarafından takip edilebilir. Yapılan araştırmalarda, sinüs tipi baş ağrısı olan hastaların %50'sinin migren tanı kriterlerini karşıladığı görülmüştür. Migren ve alerji, genel popülasyonda giderek artan bir sıklıkla görülmektedir ve bu nedenle birbirleriyle ilişkilendirilebilir. Bu iki durumun bir arada bulunması tesadüfi değildir ve bu ilişkiyi açıklayan temel mekanizmalar; enflamasyon, bağışıklık sistemi dengesinin bozulması ve histaminerjik sistemin hipotalamik fonksiyonlar üzerindeki etkisidir.

Alerjiler ve astım, inflamatuar ve nöropeptid medyatörlerin salınımını artırarak migren sıklığını artırabilir. Astımı olan kişilerde alerjene maruziyet sonucu hava yolu epitelinin nöroendokrin hücrelerinden salınan vazoaktif intestinal peptidi (VIP), beyin atardamarlarında belirgin bir genişlemeye yol açabilir ve bu da migreni tetikleyebilir. Mevsimsel alerjiler nedeniyle artan inflamasyon, burun tıkanıklığına yol açarak migren atağını tetikleyebilir.

Çevresel faktörlerin alerji ve migreni birlikte tetiklediği düşünülmektedir. İklim değişikliği sonucu taşınan çöl tozlarının trigeminal siniri etkileyerek baş ağrısına neden olduğu gösterilmiştir.

Gıda alerjilerinin de migrene sebep olabileceği öne sürülmüştür. Bazı araştırmalar, migreni olan kişilerde bazı gıdalara karşı IgG antikorlarının kontrol grubuna göre yüksek olduğunu göstermiştir. Ancak, ince bağırsak biyopsi sonuçları migren ve gıda alerjisi ilişkisini desteklememektedir. Histamin, vücutta bağışıklık sistemi tarafından üretilen ve alerjik tepkilere neden olan bir kimyasal bileşiktir. Histamin, merkezi sinir sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle migren ataklarını tetikleyebilir veya şiddetlendirebilir. Migreni olan kişilerde serum IgE ve histamin düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Migren atakları sırasında histamin düzeylerinin arttığı da tespit edilmiştir. Bazı migren hastalarında, histamin içeren yiyecekler veya histamin salınımını artırabilecek durumlar migren atağını başlatabilir veya kötüleştirebilir. Migren tedavisinde antihistaminik ilaçların kullanımı fayda sağlayabilmektedir. Histaminin sinir sistemini üzerindeki baskılamaya yönelik yeni ilaç çalışmaları yapılmaktadır.

Bu iki yaygın durumun altında yatan nedenlerin anlaşılabilmesi için multidisipliner bir yaklaşım gerekmektedir. Migren tipi baş ağrısı şikayeti olan kişilerde detaylı bir öykü almak önemlidir. Bununla beraber IgE aracılı alerjenlerin araştırılması, Histamin ve Diamin oksidaz düzeylerinin kontrolü ve gıdalara spesifik IgG antikorlarının tespit edildiği gıda intolerans testleri gibi bazı laboratuvar testleri migren nedenlerini ortaya koymada yardımcı olabilir. 

Kaynak: Ferretti A, Gatto M, Velardi M, Di Nardo G, Foiadelli T, Terrin G, Cecili M, Raucci U, Valeriani M, Parisi P. Migraine, Allergy, and Histamine: Is There a Link? J Clin Med. 2023 May 19;12(10):3566. doi: 10.3390/jcm12103566.