Babanın bağırsağındaki mikroplar…

Dr. Uğur Çiftçi

Bebeklerin sağlığı, intestinal mikrobiyota adı verilen bağırsak florasının oluşumu ve gelişimiyle yakından ilişkilidir. Çok sayıda araştırma bebeklerin bağırsak florasının, doğum sırasında anneden bebeğe geçen mikroorganizmalar ve bebeklerin beslenme şekli ile şekillendiğini göstermiştir. Ancak babanın bağırsağındaki mikropların (bağırsak mikrobiotası) doğan bebeklerin sağlığını etkileyebileceği pek düşünülmemiştir. Yakın bir süre önce  Roma'daki Avrupa Moleküler Biyoloji Laboratuvarı'ndan Ayele Argaw-Denboba, Jamie Hackett ve meslektaşları fareler üzerinde bir deney yaptı. 28 erkek fareye antibiyotik verildi; bu hayvanlardaki bağırsak mikroplarının yoğunluğunun 10 kat azalmasına ve mikrobiyal türlerin dengelerinin değişmesine neden oldu.

Fareler iki gruba ayrıldı, antibiyotik tedavisini iki ay önce bırakan 12 erkek fare ve hiç antibiyotik verilmeyen 26 kontrol faresi dişilerle çiftleştirildi. Her iki grup birlikte 400'den fazla yavru üretti.

Antibiyotik verilerek bağırsak mikrobiyomları bozulmuş farelerden elde edilen yavrularda, babaları antibiyotik almayan farelere kıyasla çeşitli sağlık sorunları oluştu. Babaları antibiyotik alan yavrular önemli ölçüde daha düşük doğum ağırlıklarına sahiplerdi ve 2 haftalıkken 2.5 kat büyüme geriliği saptandı. Bu yavruların yaklaşık % 17'si üç ay içinde ölürken, babaları antibiyotik almayan kontrol grubu farelerin yalnızca %5'i öldü.

Bağırsak mikrobiyomunun bu etkilerinin nasıl meydana geldiği soru işaretleri yarattı. Ancak daha sonraki deneyler bazı ipuçlarını ortaya çıkardı. Örneğin, antibiyotikle tedavi edilen farelerin testisleri daha küçük ve sperm sayısı, ilacı hiç almayanlara göre daha düşüktü. Ayrıca üreme sağlığını etkileyen leptin ve testosteron gibi belirli hormonların farklı düzeylerinin yanı sıra spermdeki gen ifadesini düzenleyen küçük moleküllerdeki farklılıklar da vardı.

Bu hayvanlardan gebe kalan dişi farelerin plasentalarında da değişiklikler meydana geldiği ve fetusa yeterli besin sağlayamadığı görüldü.

New Jersey'deki Rutgers Üniversitesi'nden Maria Gloria Dominguez-Bello, Bu makalenin bağırsak ve üreme sağlığı arasındaki karmaşık ilişkiyi anlamamızda önemli bir ilerlemeyi sağlayacağı yorumunu yaptı.  Bu araştırma, babanın bağırsak mikrobiyomunda meydana gelen bozulmaların (bağırsaktaki mikroorganizmaların yoğunluğunun ve çeşitliliğinin azaltılmasının) erkek üreme sağlığını etkilediğini bu bağlamda sperm kalitesini ve yavruların düşük doğum ağırlığı, büyüme geriliği ve erken ölüm riski gibi bebek sağlığını etkileyebileceğini ilk kez göstermiştir.

Hackett, plasental değişikliklerin insanlarda preeklampsi gibi hamilelik komplikasyonlarıyla ilişkili olması nedeniyle baba bağırsak sağlığının hamilelik sonuçları açısından önemli olabileceğini de gösterdiğini bildirmiştir.  Ancak bu yorumlar şu anda yalnızca bir spekülasyondur çünkü fareler üzerinde yapılan araştırmaların mutlaka insanlar için geçerli olduğunu söyleyemeyiz.