2016 Nobel Ödülleri

Nobel ödülleri her yıl olduğu gibi bu yıl da kamuoyundaki beklenti ve heyecanla sahiplerini buldu. Nobel ödülleri gündelik hayatımızda fark ve farkındalık yarattığına tanıklık ettiğimiz konularda kat edilen bilimsel, politik, sosyolojik, ekonomik ve edebi süreçleri oluşturan sistematik bilgi üretimine, emeğe ve bunların sonuçlarına veriliyor. Bu da, ödüllerin kamuoyu tarafından sürekli bir ilgiyle takip edilmesinin en temel nedeni.

Tıp ve Fizyoloji Ödülü:

Bu yılki ödül Yoshinori Ohsumi  isimli Japon bilim insanının oldu. Ohsumi ; hücre içi bileşenlerinin hücre içinde yıkılmasını ve yeniden dönüşüme uğramasını sağlayan “Otofaji (kendi kendini yeme)” mekanizmasının genetik kontrolünü aydınlatması sebebiyle bu ödüle layık görüldü. Otofaji uzun süreli açlığa adaptasyon, enfeksiyona cevap gibi temel fizyolojik süreçlerin idamesi için gerekli olan ve 50 yıldır bilinmekte olan bir mekanizmaydı. Otofajiyi kontrol eden genleri, önce mayalarda, daha sonra insanlarda bulan Oshumi ve takipçileri ise bu kontrol bozulursa ortaya çıkabilecek hastalıkları (tip 2 DM, nörolojik hastalıklar, kanser,vb) anlamamızı sağladılar. Böylelikle, bu hastalıkların önlenmesinin ve tedavisinin kapısını aralamış oldular.

Kimya Ödülü:

Bu yılki ödül Jean-Pierre Sauvage, Sir J. Fraser Stoddart ve  Bernard L. Feringa arasında paylaştırıldı. Sauvage, Stoddart ve Feringa  bu ödüle saç telinden binlerce kez daha ince moleküler makineler geliştirmeleri sebebiyle layık görüldüler. Nobel komitesi basın açıklamasında teknolojinin minyatürizasyonunun yarattığı devrimsel başarıya özellikle vurgu yaptı. 1830’larda elektrikli motor yaratıldığında bilim insanları bu motorun günümüzde hayatımızın vazgeçilmezi olan milyonlarca alette kullanılabileceğini tahmin bile edemezlerdi. Benzer biçimde moleküler motorlar da gelecekte yeni materyallerin, sensörlerin ve enerji depolama sistemlerinin ve henüz öngöremediğimiz düzeneklerin geliştirilmesinde kullanılabilecek.

Fizik Ödülü:

Bu yılki ödül matematiğin topoloji alt dalını kullanarak; süper iletkenlik, süper sıvı, ince manyetik film gibi maddenin sıra dışı fazlarını veya durumlarını açıklayan katkıları nedeniyle David J. Thouless, F.Duncan M.Haldane ve  J.Michael Kosterlitz   arasında paylaştırıldı. Topoloji, adım adım değiştikleri bilinen özelliklerin tanımlanmasında kullanılan bir matematik dalı. Topolojiyi bir araç olarak kullanmak, değişkenleri adım adım takip etmek maddenin önceden bilinmeyen fazlarını keşfetmenin yolunu açtı. Bu bilgiyle üretilen topolojik materyaller yeni kuşak elektronik cihazların, süperiletkenlerin ve gelecekteki kuantum bilgisayarların malzemesi olmaya aday.