Protestoların Hepsi Baskı Ortamına Karşı
Protestoların Hepsi Baskı Ortamına Karşı
Pandemi başından beri Çin, ölümleri en aza indirmek, Long (uzun süreli) COVID oranlarını düşürmek ve mutasyon olasılığını azaltmak beklentileriyle “Sıfır COVID” politikası uyguluyordu. İzolasyon önlemlerinin yanı sıra mRNA aşılarını kullanmamaları ve virüsün daha fazla bulaşabilen varyantlarının dolaşıma girmesi, geçtiğimiz haftalarda toplumda hayal kırıklığı, öfke, hoşnutsuzluk ve umutsuzlukla seyreden ülke çapında protestolara neden oldu.
Katı kontrollere karşı dönüm noktası niteliğindeki protestolardan sadece bir hafta sonra, insanları karantina kamplarına zorlamak da dahil olmak üzere en katı Covid politikasını gevşettiği haberleri basında yer almaya başladı. Artık Çin’de Covid'li kişiler, hafif semptomları varsa veya hiç semptomu yoksa devlet tesisleri yerine evlerinde izole edebilecekler. Ayrıca artık çoğu mekan için test göstermeleri gerekmiyor ve ülke içinde daha özgürce seyahat edebiliyorlar.
Çin'deki durumda politika, kontrol, diğer ülkelerden özerk tutum ve çok daha fazla bileşen söz konusu, bu da halk sağlığı sorununu çözmeyi zorlaştırıyor ve sadece Çin’de değil tüm dünyada riskin devam etmesine neden oluyor. Virüsün dünya nüfusun yaklaşık %20'sini oluşturan bir toplulukta varlığını sürdürmesi mutasyonların önünü açıyor. Çünkü biliyoruz ki bir virüs ne kadar çok dolaşımda olursa o kadar çok rastgele mutasyona uğrama olasılığı artıyor. Aslında, Çin'deki mevcut dalgaya hangi Omicron alt tipinin neden olduğunu dahi bilmiyoruz ve mutasyona uğrarsa COVID-19 gözetiminin ve kontrol önlemlerinin azaldığı diğer ülkelerde hızla yayılabilir. Endişe varyantlarının bir sonraki çeşidi olan Pi'yi görmemiz an meselesi olabilir.
Son aylarda bir başka baskıya karşı protesto hareketi de İran’da yaşanıyor. Sosyal medya aracılığı ile görüntüleri tüm dünyaya ulaşan protestolar; da uluslararası destek gören bu protestolar nasıl başladı hatırlayalım:
Mahsa Amini, 13 Eylül'de memleketi Sakkız kentinden ziyaret için geldiği başkent Tahran'da "ahlak polisi" olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından "başörtüsü kurallarına uymadığı" gerekçesiyle polis nezaretine alınarak, karakola götürülen Mahsa Amini, Karakolda aniden fenalaşarak hastaneye kaldırılmış ve 3 gün sonra da hayatını kaybetmişti. Tepkiler üzerine Tahran Polisi tarafından yapılan açıklamada, İrşad devriyesinin Amini'yi bir saatlik "brifing" için karakola götürdüğü ve genç kadının burada aniden bilincini kaybetmesi ve kalp rahatsızlığı yaşaması üzerine hastaneye sevk edildiği belirtilmişti. Ancak ailesi ve yakınları bu iddiayı reddedip, Amina’nın polis tarafından darbedildiğini ileri sürmüştü. İrade özgürlüklerine yapılan baskıyı protesto gösterileri başlamış, özellikle Kürt bölgelerindeki protestolara İran hükümeti ağır baskı uygulamış, protestoculardan bir kısmını idam ile cezalandırmıştı.
Son günlerde sosyal medyada ve uluslararası basında İran hükümetinin üst düzey bir yetkilisinin lağvedildiği öne sürüldü. Ancak, kıyafet kurallarını uygulayan İran ahlak polisinin statüsü konusunda bir belirsizlik var. İran devlet televizyonu geçtiğimiz haftalarda ahlak polisi hakkında yapılan yorumlar kapsamında, yabancı medyanın "protestolar sonucunda İslam Cumhuriyeti'nin başörtüsü ve din ahlakı konusundaki duruşundan geri adım attığı" olarak tasvir ettiğini, ancak ahlak polisinin doğrudan yargıyla bir ilgisinin olmadığı yönde açıklama yaptı.
Baskının arttığı bir başka ülke Afganistan. Geçen hafta Taliban’ın üniversitelerde eğitim gören kadınların eğitim almasını yasaklaması dünya basınında yer aldı. Düzen Ailesi olarak kadının sosyal ve ekonomik hayattaki gücünün önemine inancımız tamdır. Afganistan’da kadının eğitim ve çalışma haklarına, insanın onurla yaşam hakkına getirilen kısıtlamalara karşıyız.
Uzm.Dr. Tutku Taşkınoğlu
Kaynak:
https://www.nature.com/articles/s41591-022-01855-7?utm_source=substack&utm_medium=email
https://www.bbc.com/news/topics/cw97d85vjzmt
https://www.euronews.com/2022/11/25/iran-protests-what-caused-them-who-is-generation-z-will-the-unrest-lead-to-revolution
https://www.bbc.com/news/world-asia-china-63855508
https://www.ft.com/content/929b69b4-7826-429d-9e1f-f178845fac8b?utm_source=substack&utm_medium=email
https://ourworldindata.org/covid-vaccinations?country=~CHN&utm_source=substack&utm_medium=email
https://www.bbc.com/news/world-asia-64045497