Ensefalit Nedir? Tanı Yöntemleri Çözüm Önerileri
Ensefalit, santral sinir sisteminin iltihabıdır. Vakaların çoğuna ya viral bir enfeksiyon ya da otoimmün hastalıkları (bağışıklık sisteminin beyin/sinir dokusuna saldırması) neden olur.
Ensefalitin birçok nedeni vardır, ancak çoğu hasta için nedeni bilinmemektedir.
Ensefalopati tek bir hastalık değil, birkaç nedeni olan bir grup bozukluktur. Tedavi edilmediğinde geçici veya kalıcı beyin hasarına neden olabilen ciddi bir sağlık sorunudur.
Her yıl 14.000 kişiden 1'i ensefalit nedeniyle hastaneye yatmaktadır.
Vakaların yaklaşık %70’ine virüsler neden olur.
Ayrıca bakteri , mantar ve parazitler de ensefalite neden olabilir.
Küçük çocuklar ve 65 yaş ve üstü yetişkinler en duyarlı gruptur.
Ensefalit ile başvuran hastaların yarısından azında kanıtlanmış bir enfeksiyöz neden vardır. Herpes simpleks virüsü en yaygın enfeksiyon nedenidir, bunu varicella zoster virüsü, enterovirüsler izler.
Hastaların çoğunda ateş, baş ağrısı ve kişilik veya davranış değişiklikleri olmasına rağmen, sadece üçte birinde boyun sertliği vardır.
Hastaların yaklaşık 1/5’inde çoğunlukla NMDA olmak üzere immün aracılı, otoimmun ensefalit gözlenir. Nedeni bulunamayan ensefalitlerin de otoimmün antikorlara bağlı olduğu düşünülmektedir.
Akut ensefalit şüphesi olan hastalarda - özellikle limbik ensefalit, belirgin nöbetler, normal BT taramaları, ateş yokluğu ve sadece hafif BOS pleositozu ile ilişkili olduğunda - hem NMDA reseptörlerine hem de potasyum kanallarına karşı antikorlar çalışılmalıdır.
Otoimmun ensefalit için serolojik testler ve enfeksiyon varlığının dışlanması tedavinin başlanabilmesi için çok önemlidir. Ayrıca, ensefalitler paraneoplastik olabileceğinden, antikorların varlığında altta yatan tümörler araştırılmalıdır.
Hiçbir semptom, belirti veya BOS tetkiki tek başına bir grubu diğerinden kesin olarak ayıramaz. Tedavi stratejilerine karar verebilmek için enfeksiyon, otoimmün ensefalit ayrımı yapabilmek, akut ensefalitin enfeksiyon etkeninin hızlı bir ayrımını yapmak önemlidir. Bu nedenle ensefalit varlığında etkenin belirlenmesi için tanı testleri panel olarak yapılmalıdır.
Laboratuvarımızda Ensefalit Tanısında Kullandığımız paneller
Panel Adı
|
Viral Ensefalit Paneli
|
Bakteriyel Menenjit Paneli
|
Ensefalit
Menenjit
Paneli (hızlı)
|
Limbik Ensefalit
Paneli
|
Paraneoplastik Panel
|
İçeriği
|
Adenovirüs
CMV
EBV
HSV 1
HSV 2
VZV
HHV6
HHV7
Enterovirüs
Parechovirüs
Parvovirüs B19
|
S.pneumoniae
N. meningitidis
H. influenza tip b
|
E. coli K1
H. influenzae
L. monocytogenes
N. meningitidis
S. agalactiae
S. pneumoniae
S.pyogenes
M. pneumoniae
Enterovirus
Parechovirus
HSV 1
HSV 2
HHV6
VZV
Cryptococcus neoformans/gattii
|
AMPA1 (Glu1)
AMPA 2 (Glu2)
K kanal antikorları (CASPR2
LGI 1)
GABAB
DPPX
NMDA
|
Hu/ANNA-1
Yo/PCA-1
Ri /ANNA-2
Ma2/Ta Amphiphisin CV2.1
Recoverin
SOX1 (AGNA)
|
Örnek Tipi
|
BOS
|
BOS
|
BOS
|
BOS
Serum
|
BOS
Serum
|
Çalışma zamanı
|
Hafta içi her gün
|
Hafta içi her gün
|
Her gün
|
Pazartesi
|
Pazartesi
|
Sonuç verme zamanı
|
Aynı gün
|
Aynı gün
|
Aynı gün
4 saat içinde
|
Cuma
|
Cuma
|
Test Kodu
|
5682
|
5282
|
|
3570
|
2218
|
Belirtiler
- Ateş
- Baş ağrısı
- Grip benzeri semptomlar
- Fotofobi veya ışığa karşı artan hassasiyet
Nadiren
- Ense sertliği
- Ekstremitelerde sertlik, yavaş hareketler ve sakarlık olabilir.
- Uyku hali
Daha ciddi vakalar
- Şiddetli baş ağrısı
- Bulantı/kusma
- Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
- Hafıza kaybı
- Konuşma ve işitme sorunları
- Halüsinasyonlar
- Epileptik nöbetler
- Koma
-
Bebeklerde belirti ve semptomlar; Başlangıçta, ensefalitin küçük çocuklarda ve bebeklerde saptanması daha zordur. Ebeveynler ve bakıcılar şunlara dikkat etmelidir:
- Kusma
- Bıngıldakta değişiklikler
- Aralıksız ağlama
- Kasılma