Alzheimer Hastalığında Tedavi Umudu
Alzheimer Hastalığında Tedavi Umudu
Erken Alzheimer Hastalığında Lecanemab
Aralık ayında Alzheimer hastalığında etkinlik gösteren ilacın faz 3 çalışmasının sonuçları yayınlandı. Beyinde ‘’amiloid’’ adı verilen maddeyi azaltan deneysel bu ilacın adı Lecanemab. Japon şirketi Eisai tarafından ABD şirketi Biogen ile birlikte geliştirilmektedir.
Amiloid, Alzheimer hastalığının oluşumunda rol oynayan bir maddedir. Lecanemab ise amiloide karşı bir monoklonal antikordur, yani beyin için zararlı amiloidi hedef alır.
Yayının iddiasına göre Lecanemab, erken evrede yakalanan Alzheimer hastalarında bilişsel gerileme oranını %27 oranında azalttı. Birincil etkililik sonucu, Demans derecelendirmesinde başarı sağlamasıydı. İkincil etkisi ise, beyin görüntüleme yöntemi olan PET'te, beyin omurilik sıvısı ve plazmada amiloid miktarında azalmaya neden olmasıydı.
Faz 3 sonuçları iyi bir haber olsa da, bunun henüz bir tedavi olmadığını bilmek önemlidir. Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabilen ve beyindeki bazı değişiklikleri tersine çevirebildiği gözlenen tedavinin sonuçları harika olarak nitelendirilse de "çok küçük bir etkisi" olduğu gözüküyor. Aslına bakarsanız Lecanemab ilacı alan kişiler, 0- 18 puanlık bir zihinsel işlev ölçeğinde sadece yarım puan artış sağladı, bu istatistiksel olarak anlamlı olsa da hafif bir düzelmeydi. Yani evet ilaç etkiliydi ama ilacın bu etkisinin hasta tarafından günlük yaşamda fark edilmesi pek mümkün değildir.
Diğer taraftan, çalışmada çoğu yan etkinin "hafif -orta" düzeyde olduğu söylense de ilacı kullanan yaklaşık beş kişiden biri, beyinde şişme (ödem) veya kanama gibi yan etkiler yaşadı. Ayrıca baş ağrıları, görme bozuklukları ve kafa karışıklığı gibi semptomlar bildirildi. Tedavi iki ölümle ilişkilendirildi. Bu nedenle lecanemab için "iyi huylu bir ilaç" demek, ilacın faydalarının risklerinden daha ağır bastığından emin olmak için daha fazla veriye ihtiyaç vardır.
Lecanemab'ın en bariz başarısı, amiloidi beyinden temizlemek için yıllardır üzerinde çalışılan ilaçlar içinde hayal kırıklığı ve başarısızlığı kırmış olmasıdır. Bu konuda çalışan tüm araştırmacılar harika ve umut dolu bir haber olduğunu söylüyor. Sonunda, bunama konusunda yıllarca süren araştırma ve yatırımların meyvesini verdiği düşünülüyor.
İlerleyici ve ölümcül bir hastalıkla yaşayan Alzheimer hastaları ve aileleri, çalışmanın sınırlamalarına rağmen lecanemab'ın gelişini bekliyorlar. Gıda ve İlaç Dairesi'nin (FDA) 6 Ocak 2023'e kadar bir karar vermesi bekleniyor. İlk adım en zor olanıdır ve artık etkili ilaçlar geliştirmek için ne yapılması gerektiği bu adımla anlaşılmaya başlandı. Gelecekteki çalışmalar bunun üzerine inşa edilecek ve yakında bu hastalıkla mücadele etmek için hayat değiştiren tedavilere sahip olabileceğimiz umudu heyecan verici.
Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu