Son Günlerde Sık Rastladığımız Viral Hastalıklar
Kızamık hastalığının toplum bağışıklığı azalması sebebiyle arttığı, mutlaka çocuklarda kızamık aşılarının yapılması sıkça hatırlatılıyor. Konu hakkında bilgilendirme yazımıza https://www.duzen.com.tr/tr/art/13773/kizamik-salgini-sirasinda-cocuklarinizi-nasil-korursunuz-? Linki ile ulaşabilirsiniz. Son günlerde kızamık ile birlikte biz de çevremizde çok sıkça ‘’el, ayak ve ağız hastalığı’’ olan çocuklar görmeye başladık.
Küçük çocukları etkileyen el ayak ağız hastalığı ile özellikle büyük baş hayvanlarda gözüken ve şap hastalığı olarak da bilinen hastalığın benzerlikleri ve farklılıkları vardır. Aynı isimde anılmak dışında etkenleri de aynı virüs ailesindendir. Ayrıca hastalığa ait döküntüleri de benzer ve karakteristiktir.
Bu hastalıklara neden olan virüsler, Picornaviridae ailesine aittir. Her iki hastalık da ağızda ve ayaklarda ağrılı kabarcıklara neden olur, ancak diğer açılardan birbirlerinden farklıdırlar ve karıştırılmamaları gerekir.
İnsan hastalığı: tipik olarak 10 yaş ve altı çocukları etkiler. Dünya çapında yaygındır, oldukça bulaşıcıdır. Vakaların çoğuna A grubu coxsackievirus, tip 16 neden olur, daha az yaygın bir nedeni enterovirüs 71’dir ve viral menenjit, ensefalit veya çocuk felci benzeri felçle sonuçlanabilir.
Hayvan şap hastalığı ise Aphthovirus cinsinin neden olduğu oldukça bulaşıcı bir hastalıktır. 7 serotipi vardır. Asya, Afrika, Orta Doğu ve Güney Amerika'nın bazı bölgelerinde endemiktir ve hastalıksız bölgelerde sporadik salgınlar meydana gelir. En ciddi etkiler büyükbaş hayvanlar olmakla birlikte çiftlik hayvanlarında görülür ve bunun sonucunda süt verimindeki düşüş, düşük ve kısırlık gibi ekonomik felaketler görülür. Nadiren enfeksiyon insanlara geçer ve döküntü ile birlikte hafif bir viremi oluşturur.
El, Ayak ve Ağız Hastalığı Nedir?
El, ayak ve ağız hastalığı, eller, ayaklar ve bebek bezi bölgesinde ağrılı kırmızı kabarcıklara neden olan yaygın viral enfeksiyondur. Etken Coxsackie virusdür. Oldukça bulaşıcı olan hastalık; yıkanmamış eller, dışkı, tükürük, burun akıntısı hatta kabarcıkların içindeki sıvı ile temas yoluyla kolayca yayılır. Genelde hafif seyreder ama 7 yaşın altındaki çocuklar anaokullarında, okullarda, yaz kampları gibi çocukların birbirine yakın olduğu diğer yerlerde yaygındır. Kabarcıkların yanı sıra, çocukların genellikle birkaç gün ateşi olur ve sıvı almak ve beslenmek ağız içi yaralar nedeniyle zor olabilir ve çocuklar susuz kalabilirler. Semptomlar genellikle bir hafta içinde düzelir ve çocuklar tamamen iyileşir. Hastalığın tedavisi ve bunu önleyecek bir aşısı yoktur, ancak doktorunuz çocuğunuzun iyileşme sürecinde daha rahat olması için evde bakım önerebilir.
El, Ayak ve Ağız Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kırmızı sıvı dolu kabarcıklar ayak tabanlarında ve avuç içlerinde olur. Nadiren, kalça ve uyluk gibi vücudun diğer bölgelerinde pembe, kaşıntılı olmayan bir kızarıklık olabilir. Bazı çocuklarda, boğazın arkasındaki yaralar (herpangina olarak adlandırılır) dışında herhangi bir problem yaşamazlar. Oluşan yaralar sadece ağız veya boğazdaysa, ebeveynler için (özellikle çok küçük bir çocuğun) hasta olduğunu anlaması zor olabilir. Çok küçük çocuklar boğaz ağrıları olduğunu söyleyemeyebilirler.
Ateş, kas ağrıları veya diğer grip benzeri semptomlar, huy değişikliği veya normalden daha fazla uyumak, salya (ağrılı yutma nedeniyle) artışı, karın ağrısı, kusma veya ishal hastalık belirtileri arasındadır.
El, Ayak ve Ağız Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Ateş düşürücü ve ağrı kesici olarak asetaminofen veya ibuprofen destekleyici olacaktır, kullılması uygundur. Ancak aspirin Reye sendromu adı verilen nadir fakat ciddi bir hastalığa neden olabileceğinden çocuklar ve gençler için kullanılmamalıdır.
Dondurma, meyveli içecekler bölgeyi uyuşturarak yardımcı olur ve yutma güçlüğü çeken çocuklar için rahatlatıcı olacaktır. Ancak sıcak ve gazlı içeceklerin ağrıyı artıracağı için verilmemelidir.
Ellerinde veya ayaklarında kabarcık olan çocukların döküntüleri temiz ve açık tutulmalıdır. Cildi ılık sabunlu suyla yıkamak ve kurulamak etkindir. Bir kabarcık patlarsa, enfeksiyonu önlemeye yardımcı olmak için bir miktar antibiyotikli merhem kullanılabilir, küçük bir bandaj ile bölge kapatılabilir.
Çocuğun susuz kalmadığından emin olunmalıdır. Kuru bir ağız, çökük gözler ve normalden daha az işeme veya daha az ıslak çocuk bezi gibi susuzluk belirtileri görüldüğünde hemen doktor ile iletişime geçilmelidir.
El, Ayak ve Ağız Hastalığı (EAH) Önlenebilir mi?
El yıkama en iyi korumadır. Ailenizdeki herkese, özellikle tuvaleti kullandıktan veya bebek bezini değiştirdikten sonra, yemek hazırlamadan veya yemeden önce ellerini sık sık ve iyi yıkamaları gerektiğini hatırlatın.
Ana okullarında, kreşlerde paylaşılan yüzeyler ve oyuncakları sık sık dezenfektanla temizlemelisiniz. Çünkü birçok virüs nesneler üzerinde birkaç gün yaşayabilir.
Uzm.Dr. Tutku Taşkınoğlu