Dünya Diyabet Günü
14 KASIM DÜNYA DİYABET GÜNÜ
Diyabet ve Eğitim
Çağımızın pandemisi benzetmesi yapılan diyabet hastalığı hakkında farkındalık oluşturmak için 14 Kasım Dünya Diyabet Günü olarak belirlenmiştir ve 2021-2023 yılları için ana teması, riskli kişiler ile hastalarının diyabet (şeker hastalığı) eğitimine erişiminin sağlanmasıdır. Gerekçesi ise ayrıca önemlidir zira dünya çapında milyonlarca hasta diyabet bakımına erişememektedir. Bu çerçevede Uluslararası Diyabet Fedarasyonu (IDF) gerek diyabetli kişiler ve onların bakımını üstlenenler, gerekse sağlık profesyonelleri için konuya ilişkin öğretici fırsatlar ve platformlar sağlamıştır.
Diyabet Tedavisine Erişim
Hastalığın tedavisi için insülinin bulunuşu ve insanda kullanılmasını takip eden 1923 yılında, bu hayat kurtarıcı tedaviyi bulan kişiler Nobel ödülüne layık görülmüşlerdi. Aradan geçen koca bir yüzyıla rağmen, insülin tedavisine ihtiyacı olan birçok kişi halen bu tedaviye ulaşamamaktadır. Dünya üzerinde erişkin diyabetli kişi sayısının 537 milyon olduğu, yaklaşık olarak her 10 kişiden 1’i, 2045 yılında bu sayının 783 milyona ulaşacağı öngörülüyor. Yine her 4 diyabetlinin 3’ünün düşük ve orta gelir grubuna ait ülkelerde yaşadığı belirtilmektedir. Bu yönüyle de, hayatı tehdit edici, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen diyabet birey ve ailelerinin yanı sıra ülkelerin ekonomileri ve sağlık sistemleri üzerine de önemli etkiler ve yükler getirebilen bir hastalıktır. T.C Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2018 yılında 19 yaş altı 74.924 (%0.26), 19 yaş ve üzeri 5.962.473 (%10.3) tanı alan diyabetli birey bulunmaktadır.
Diyabetli olduğu tahmin edilen insanların yaklaşık yarısına da teşhis konulamadığı öngörülmektedir. Bu yönüyle aslında hastalığın görülme sıklığı tahminlerin üzerinde de yer alabilir. Kesintisiz, ekonomik ve sürekli bir diyabet bakımına erişim, kişilerin nerede yaşadıklarından bağımsız olarak ihtiyacı olan herkese ulaştırılabilir olmalıdır.
Diyabet Hastası Olduğumu Nasıl Anlarım?
Hastalığın ana belirtileri; çok su içme, çok idrara çıkma, iştah artışı veya azalması, halsizlik, çabuk yorulma, ağız kuruluğu ve gece idrara çıkmadır. Son kılavuzlarda, belirtisi olmayan kilolu veya obez kişilerde diyabet tarama yaşı 35 olarak güncellenmiştir.
Tedavisiz ya da eksik tedavi edilen diyabetli hastalar kardiyovasküler hastalıklar, inme, böbrek yetmezliği, körlük, alt ekstremite ampütasyonları açısından artmış riskle karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle erken tanı almak ve yeterli tedaviyi sağlamak hastalığın sağaltımı ve komplikasyonlarından kaçınmak için hayati önemdedir. Erişkinlerde sağlıklı kilonun yanında yeterli fiziksel aktivitede bulunmak diyabetle savaşta ilk hedef olmalıdır.
Tanı için açlık kan şekeri, tokluk kan şekeri, oral glukoz tolerans testi ve 3 aylık şeker ortalamasını gösteren HbA1c testleri kullanılabilir. Diyabet tanısı alan kişilerde komplikasyonların erken tespiti ve kontrolü için açlık ve tokluk kan şekeri ve insulin düzeyleri yanında idrarda albümin artışı (mikroalbuminüri), HbA1c takibi, göz dibi muayenesi, kardiyovasküler hastalık riski yönünden kan yağlarının (Total Kolesterol, LDL, HDL, Trigliserid, Apolipoprotein A, Apolipoprotein B, Lipoprotein a) ve damar endotel hasar belirteci olarak high senstif CRP testlerinin takibi ve kardiyoloji konsültasyonu önerilmektedir. Yine önemli bir risk faktörü olan obezite kontrolü için insulin direncinin takibi ile metabolik sendrom yönünden vücut kitle indeksi, bel-kalça çevresi, tansiyon takibi önemlidir. Düzen Sağlık Grubu olarak doktor masalarımıza danışarak ihtiyacınız olan testler ve sonuçları hakkında kapsamlı bilgi edinebilirsiniz. Biyokimya uzmanlarımızın hazırladığı Kalp Krizi Belirteci Olarak Kullanılan Troponin Diyabet Hastalarında Kalp Yetmezliği İşaretçisi Olabilir Mi? Başlıklı yazı için aşağıdaki linki kullanabilirsiniz.
https://www.duzen.com.tr/tr/art/13715/kalp-krizi-belirteci-olarak-kullanilan-troponin%C2%A0diyabet-hastalarinda-kalp-yetmezligi-isaretcisi-olabilir-mi?
Uzm. Dr. Tahir İsmailoğlu
KAYNAKLAR:
https://worlddiabetesday.org
https://worlddiabetesday.org/about/insulin-at-100/
https://diabetesatlas.org/
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/haberler/14-kasim-dunya-diyabet-gunu-diyabet-ve-aile.html#:~:text=%C3%9Clkemizde%20Diyabet,(%257)%20diyabetli%20birey%20bulunmaktad%C4%B1r.