İklim Değişikliği 200'den Fazla Bulaşıcı Hastalığın Yayılmasını Artıracak
İklim değişikliğine karşı yaşam tarzı değişikliği hükümetler tarafından uygulamaya alınmadıkça, doğal yaşam alanları tehdit altına giren canlılar insanlarla daha yakın temasa geçmeye başlıyor. Bu yakın temas yeni hastalıkların yayılmasına sebep olan yeni vektörler ile de teması artırıyor. Bu nedenle Covid-19'un pandemisinin yanı sıra maymun çiçeğinin küresel yayılımına, çocuk felcinin yeniden ortaya çıkmasına ve küçük çocuklarda hepatit salgınına tanık olduk.
Yeni bir araştırmaya göre, bu bulaşıcı hastalıklar ve diğerleri, bir noktada iklim değişikliği nedeniyle ağırlaştı. Araştırmacılar, insan sağlığı üzerindeki bu etkileri dizginlemek için sera gazı emisyonlarını azaltmak için agresif eylemler öneriyorlar.
Nature Climate Change'de yayınlanan çalışma, bilinen 375 bulaşıcı hastalıktan 218'inin (% 58'inin) bir noktada küresel ısınma, deniz seviyesinde yükselme veya devam eden sera gazı emisyonunun diğer iklim etkileri nedeniyle daha da kötüleştiğini gösterdi.
Artan sıcaklıklar nedeniyle vahşi yaşam habitatlarındaki değişimler, hastalığın yayılmasına önemli bir katkıda bulunuyor. Artan sıcaklıklar sivrisineklerin, kenelerin ve pirelerin daha kuzeye doğru hareket etmelerinin yolunu açarak onları daha fazla insana yakınlaştırıyor. Bu böcekler vektör kaynaklı hastalıkları taşıyabilir ve yayabilir.
Örneğin, BMJ Global Health'de yayınlanan başka bir araştırmaya göre, daha uzun yazlar, daha sıcak kış ve yağışlardaki değişiklikler nedeniyle küresel kene popülasyonundaki artış Lyme hastalığının küresel prevalansını 2010’dan bu yana neredeyse iki katına çıkarttı. Küresel ısınma nedeniyle yaşanan sel ve kasırgalar, bulaşıcı bakterilerin okyanuslarda gelişmesine de izin verdi. Kuraklık ta aynı etkiye sahip olabilir, sivrisinekleri ve keneleri kalan su ve gıda kaynaklarına doğru sürükleyerek salgınları hızlandırabilir. Yarasaların gelecekteki salgınları kolaylaştırmada en büyük risk olduğu da düşünülüyor. Araştırmacılar, doğal yaşam alanları yok edilen yarasaların uzun mesafeler uçabildiğini, yaşanabilir menzillerini genişletme potansiyellerinin diğer memelilerden çok daha büyük olduğunu ve onları daha fazla insanla temasa soktuğu da araştırmada irdelendi.
İklim tehlikeleri sadece vektör kaynaklı hastalıkları ağırlaştırmakla kalmaz. Sel ve fırtınalar atık sularda mikroorganizma üremesi için fırsat oluşturur. Buzulları eriten sıcaklıklar, donmuş patojenleri de topluma geri salabilir. Örneğin, kutuplardaki 2016 şarbon salgınının daha önceden donmuş bir bakteriden kaynaklandığı bulundu.
Küresel bir kampanya ile sera gazı emisyonlarını azaltmak için tüm ülkeler ve insanlar hep birlikte çalışmamız gerekiyor. COVID yeterince zordu, ama iklim değişiklikleri nedeni ile karşı karşıya olduğumuz tehdit çok daha büyük, önlem alınmazsa gelecek kaygı verici gözüküyor.
Uzm.Dr. Tutku Taşkınoğlu
Kaynak:
https://www.nature.com/articles/s41558-022-01426-1
https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/
https://camilo-mora.github.io/Diseases/