COVID-19 Pandemisinde Tütün Kullanımının Olumsuz Etkisi ve Koah ve Astım Hastalarının Bilmesi Gerekenler
Sigara kullanımı dünyada önlenebilir ölümlerin en önde gelen nedenlerinden biri. Sigaranın, solunum sistemi, kalp damar sistemi, sinir sistemi, kas iskelet sistemi, bağışıklık sistemi, üreme sağlığı ve gebelik, diyabet, ağız sağlığı ve sindirim sistemi, üriner sistem, göz ve cilt sağlığı ve organlar üzerinde kısaca tüm sistemler üzerine olumsuz etkilerinin olduğu biliniyor. Akciğer kanserine bağlı ölümlerin %90’ı, yine Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığına (KOAH) bağlı ölümlerin %80’ine sigara kullanımının neden olduğu belirtiliyor. COVID-19 enfeksiyonu da solunum yollarını tutan Akut Respiratuar Distress Sendomu (ARDS) ile seyrediyor ve buna bağlı hasarlar oluşturuyor.
Çok önemli bir halk sağlığı sorunu olan sigara ve tütüne maruziyet her yıl dünyada 8 milyonun üzerinde kişinin ölümüne neden oluyor. Tüm bu nedenlerle İngiltere’de yapılan güncel bir çalışmanın sonuçlarına burada yer vermek istedik.
Çalışma, COVID-19 salgını süresince 300 bin İngiliz’in sigara kullanımını bırakabileceğini belirtiyor. Bunun nedeni olarak da sigara kullanan kişilerde COVID-19 hastalığının sonuçlarının daha kötü seyretmesi gösteriliyor. Bu olumsuz etki sigara kullanımının bağışıklık sistemimizi zayıflatması ve vücudumuzun enfeksiyonlarla mücadele etmesini zorlaştırmasına bağlanıyor. Araştırmanın sonuçları birçok sağlık otoritesince ve sigara karşıtı organizasyonlarca memnuniyetle karşılandı. Sigaranın bırakılması ile aynı zamanda kişilerin kalp krizi, inme riskleri de azalıyor. Akciğer sağlığı daha iyi seyrediyor. Kanser gelişiminde ve ameliyatlar sonrası yara iyileşmesinin gecikmesinde de sigara olumsuz bir rol oynuyor. Kısaca sigara kullanımını bırakmanın onlarca nedeni varken, bu kişilerin kendi sağlıkları için yapabilecekleri en önemli adım, tam da şu anda pandemi süresince sigaranın bırakılması olarak gösteriliyor. Biz de sigara kullanan herkesi, güncel bu makalenin ışığında ki verilerde olduğu gibi 31 Mayıs “Dünya Tütünsüz Günü” ne kadar bu alışkanlıklarından vazgeçmeye davet ediyoruz.
COVID-19 hastalığının solunum yollarını tutan ve ona bağlı öksürük, nefes darlığı gibi belirtilerle seyrettiğini biliyoruz. KOAH ve astım da alt solunum yollarını tutan kronik hastalıklardır. Bu hastalıkları olan kişiler COVID-19 açısından artmış risk içerirler. KOAH’ nın görülme sıklığı tam olarak bilinmemekle birlikte çalışmalar %7 ila %19 arasında olduğunu gösteriyor. KOAH’nın en belirgin klinik özellikleri arasında hava açlığı, nefes almada zorlanma, balgam çıkarma ve kronik öksürük yer alıyor. 40 yaş ve üzerinde görülme sıklığı artan KOAH’nın kesin tedavisi olmamakla birlikte hastalığın önlenebilir olduğunu biliyoruz. Tedavi ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. Hastalığın en önemli risk faktörü olan sigara kullanımını bırakmak hayati derecede önem taşır. Diğer risk faktörleri arasında hava kirliliği, kimyasal ajanlara ve toza maruziyet, çocukluk çağında sık alt solunum yolu enfeksiyonu geçirmek yer alır.
COVID-19 hastalığından en çok zarar görebilecek olan KOAH’ı olan hastaların virüs ile temas ihtimallerini en aza indirmek ve enfeksiyondan kaçınmak için olabildiğince evlerinde kalmaları, dışarı çıkmamaları çok önemlidir. Yine COVID-19 şüphesi veya enfeksiyonu olan kişiler ile temas etmeyerek kendilerini korumaları, bilinen hijyen kurallarının titizlikle takibi son derece önemlidir. Her zaman olmakla birlikte özellikle bu sürede inhaler (nefes yoluyla alınan) ilaçların günlük düzenli olarak aksatılmadan kullanımı özellikle önemlidir.
Akciğerin diğer bir kronik hastalığı olan tekrarlayan ve ataklar halinde gelen nefes almada güçlük, öksürük, hırıltılı solunum, göğüste baskı hissi ile seyreden astım hastalığının, dünya üzerinde 235 milyon kişiyi etkilediği tahmin ediliyor. KOAH ile benzer risk faktörlerini içeren astımda da sigara ve tütün kullanımını bırakmak atakların önlenebilmesi açısından hayati önem taşır. Astımı olan kişilerin bu süreçte astım atağından korunmak için viral enfeksiyonlardan kaçınmaları, toza, soğuğa, kirli havaya, alerjenlere maruziyetten imtina etmeleri, duygusal stres, aşırı egzersizden kaçınmaları ve özellikle kardiyo-vasküler sistem üzerine etkili sistemik ve glokomda kullanılan topikal selektif olmayan beta bloker kullanımından kaçınmaları, doktorları tarafından belirtilmedikçe aspirin kullanmamaları akut astım ataklarının önlenmesi açısından çok önemlidir. Yine bu hastalar sigarayı bırakmanın yanında kilo kontrolüne dikkat etmeli, sağlıklı ve dengeli beslenmeli, düzenli egzersiz yapmalı, solunan havanın temiz olmasına dikkat etmelidirler.
Astımı olan kişilerin bu süreçte mevcut tedavilerini aksatmadan kullanmaları, inhaler veya oral steroid kullanımını kesmemeleri çok önemlidir. Hem astım hem de KOAH’lı kişiler medikal tedavilerini aksatmaları durumunda olası bir COVID-19 hastalığına yakalanmaları halinde belirtiler ve izlem açısından daha fazla risk içerirler.
Yine özellikle alerjik reaksiyon belirtilerini taklit edebilen COVID-19 nedeniyle kronik alerjik hastalıkları olan kişilerin mevcut alerji tedavilerini, enjeksiyonlarını aksatmamaları önemlidir. Alerji atağı geçirdiğini düşünen birçok kişi COVID-19 açısından test edildiğinde sonuçları pozitif gelebilmektedir. Kronik alerjik kişiler mevcut tedavilerini düzenli kullanarak hali hazırda zaten aşırı aktif immün sistemlerinin dengeli kalmasına, alerjik atak yaşama olasılıklarını azaltmaya, kaynaklarının gereksiz patojenlerle meşgulüne engel olabilirler.
KAYNAKLAR:
https://www.theguardian.com/society/2020/may/04/more-than-300000-uk-smokers-may-have-quit-owing-to-covid-19-fears
https://www.yahoo.com/news/why-people-still-allergy-shots-213626344.html
https://emedicine.medscape.com/article/297664-overview#a5
https://www.who.int/health-topics/chronic-respiratory-diseases
https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/health_effects/effects_cig_smoking/index.htm