Editor 2024 Haziran

Dr. Yahya R. Laleli

Bayramlar insanlar arasındaki hoşgörünün iletilmesi ve paylaşma duygusu gibi insani kavramların yerleşmesi için bir vesiledir. İdrak edeceğimiz Kurban Bayramı arifesinde Ukrayna ve Filistin’de süren savaş bayram değil, insanlık kavramını sorgulatıyor! Bu bayram, insanlara ıstırap çektirmekten ibaret. Sığınma kampının vurularak insanların yanarak ölmesine sebep olan saldırılar "yanlışlık oldu" diyerek geçiştirilemez. Savaş ortamı sivilleri hedef alarak ilerlememeli. Rusya ve İsrail farklı cephelerde olsa da, taktik olarak benzer sivil toplumu hedef alarak insanlık dışı savaşlarını sürdürmekte. Üzüntü duyuyoruz. Savaşın insanlar üzerinde nasıl bir yıkıma sebep olduğu maalesef çocuklar üzerinde biçimleniyor.

Kurban Bayramının sağlık üzerine etkisi konusunda ise bu sayımızda yazımızı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Turgay Coşkun hazırladı. Kendisine teşekkür ediyorum.

Huzurlu bir bayram dönemi geçirmenizi dilerim.

Bu yazı 30 Mayıs 2024 tarihinde kaleme alınmıştır.

KURBAN BAYRAMINDA BESLENME

Nelere dikkat etmeliyiz?

Prof. Dr. Turgay Coşkun

Dini bayramlarımızdan ikincisi olan mübarek Kurban Bayramını çok yakında kutluyor, kurbanlarımızı keserek etlerini yoksul vatandaşlarımız ve hayır kurumları ile paylaşarak ibadetimizi gerçekleştiriyor olacağız. Bu arada kurban etlerinin bir kısmı da kurbanı kesen aile bireylerince tüketilecek. Ancak, bayram süresince et tüketilirken bazı konular göz önünde bulundurulmalıdır.

Sabah kahvaltısı her zaman olduğu gibi yapılmalı, kahvaltıda kurban bayramı dolayısıyla geleneksel et ve et ürünlerinden yapılmış kızartma, kavurma gibi yiyecekler tüketilmemelidir. Kırmızı et dinlendirilmiş olarak, öğle yemeklerinde tercih edilmelidir. Akşam yemeklerinde ise sebze yemeye özen gösterilmelidir.

Bayram süresince çok fazla kırmızı et tüketen; kalp-damar, diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastaları riskli grupları oluşturmaktadır. Bu risk grupları başta olmak üzere herkes yeterli ve dengeli beslenmeli, büyük porsiyonlardan kaçınmalıdır.

Konu artmış et (protein) tüketimi olduğunda bir başka risk grubunu protein metabolizmasına ilişkin bir kalıtsal metabolizma hastalığı (üre döngüsü bozukluğu, organik asidemiler gibi) olan çocuk ve erişkinler oluşturmaktadır. Bu hastaların bir kısmı kısıtlı miktarlarda protein tüketmekte iken, bir kısmı da proteinli besinlere karşı olan tiksintileri dolayısı ile protein alımlarını doğal olarak kısıtlamıştır. Protein tüketimi artırıldığında veya daha fazla et tüketmeye zorlandıklarında bu hastalar, metabolik kriz ve koma geliştirebilir. Kurban Bayramı sonrası dönemde bu tip vakalarda artış tespit etmişliğimiz olmuştur.

Kurban bayramında kırmızı et tüketimi normalden fazla olabilmektedir. Kırmızı et; demir, fosfor, çinko, protein ve fosfor bakımından zengin olan bir besin olması yanında doymuş yağ ve kolesterolü de yüksek miktarlarda içermektedir. Bu nedenle, et tüketiminin oldukça arttığı bu dönemde mide, kalp–damar, şeker, yüksek tansiyon, şişmanlık gibi rahatsızlığı olan kişiler de beslenmelerine daha fazla dikkat etmelidir.

Kırmızı et tüketiminin arttığı bayram süresince etin yanı sıra salata, yeşil sebzeler ve meyvelerin tüketimine de özen gösterilmelidir. Bu şekilde kırmızı ette bulunan demirin emilimi sebzelerle sağlanan C vitamini tarafından artırılır. Kırmızı etin sindirimi zordur, sebzelerin sağladığı posa sindirimi kolaylaştırır. Günlük yeterli su tüketimine de dikkat edilmelidir.

Kurban Bayramı süresince gerçekleştirilen ziyaretlerde tatlı ikramları da yapılmaktadır. Ağır şerbetli tatlılar yerine küçük porsiyonlarda sütlü ve hafif tatlılar tercih edilmelidir.

Yeterli ve dengeli beslenme önerilerine uyularak, et tüketim porsiyonları ve zamanlaması düzenlenerek bayramınızın sağlıklı, mutlu ve esenlik dolu geçmesi dileklerimizle…