Meme Kanserinden Korkmuyorum Çünkü Farkındayım !
Meme kanseri dünyada ve Türkiye’de en sık görülen ve en sık ölüme sebep olan kadın kanseri olup yaşam boyu risk % 12 olarak bildirilmektedir. Bir başka deyişle 8 kadından birisi yaşam döngüsü boyunca meme kanserine yakalanmaktadır. Bu kadar sık görülen bir kanser için doğaldir ki erken tanı çok değerlidir. Erken tanı, tedavideki başarıyı artırmakta ve dolayısıyla ölümlerde azalma sağlamaktadır.
Kişisel olarak meme kanseri gelişimi açısından bizim dikkat etmemiz gereken bazı noktalar ve değiştirebileceğimiz veya değiştiremeyeceğimiz bazı faktörler mevcuttur. Risk faktörlerimizi bilmek ve meme kanseri konusunda farkında olmak erken tanı için yapılması gereken en önemli tedbirlerden bazılarıdır.
Risk faktörleri arasında değiştiremeyeceğimiz faktörler
*Kadın olmak
*Genetik mutasyonlar (BRCA1-2)
* Yoğun (Dens) meme dokusuna sahip olmak
*Önceden meme kanserine yakalanmış olmak ve ailede meme kanseri olması
*Radyasyon tedavisi almış olmak
Risk faktörleri arasında değiştirebileceğimiz faktörler
*Kilolu olmak ve fiziksel inaktivite
*Sigara ve alkol almak
* Bazı hormon ilaçları ve doğum kontrol hapları
*30 yaşından sonra doğum yapmak ve emzirmemek
ERKEN TANI ve KORUNMA İÇİN NE YAPMALIYIZ?
Öncelikle değiştirebileceğimiz faktörlere dikkat etmeliyiz ama unutulmamadır ki değiştirebileceğimiz tüm faktörlere uysak dahi meme kanseri gelişebilir. Ancak, muayene, tarama testleri ve görüntüleme yöntemleri sayesinde erken tanı sağlanabilir ve pek çok meme kanseri klinik bulgu vermeden erken evrede tedavi edilebilir.
20 yaşından itibaren tüm kadınlara farkındalık yaratmak amacıyla kendi kendine meme muayenesi öğretilmeli ve fark ettikleri herhangi bir değişiklik varsa hekime başvurmaları önerilir. Meme muayenesi ayakta ayna karşısında veya banyoda yapılmalıdır
Hekim muayenesi ise 20-40 yaş arası iki yılda bir, 40-69 yaş arası ise yılda bir önerilmektedir.
Kendi kendine muayenede dikkat etmemiz gereken bulgular
*Memede veya koltuk altında ele yeni gelen kitleler
*Memenin bir kısmında kalınlaşma veya şişme
*Meme cildinde gamzeleşme –meme başında çekinti
*Kanlı meme başı akıntısı
*Meme şeklinde bozulmalar ve değişiklikler
Üzüntü vericidir ki meme kanseri ileri dönemlere kadar sinsi seyredebilir ve bir bulgu vermeyebilir. Bu nedenle muayene yanında görüntüleme yöntemlerine ve toplumsal taramaya ihtiyaç duyulmaktadır. Günümüzde meme kanseri için kabul edilmiş tarama yöntemi mamografidir ve bu sayede ölümlerde ciddi azalma sağlanmıştır. Mamografi çekim aralıkları ve başlama yaşı ülkeden ülkeye, bütçe ve cihaz gibi konular nedeniyle değişmektedir. Ancak günümüzde kabul gören ve önerilen 40 yaşından başlayarak 69 yaşına kadar yılda bir kez yapılmasıdır. Mamografiye ek olarak sıklıkla bizi kesin tanıya götürecek ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme gibi görüntüleme yöntemlerini kullanmaktayız. Ayrıca son yıllarda özellikle yoğun(dens) memelerde rutin kullanıma giren kesitsel incelemeye olanak sağlayan ve kanser saptama oranlarını artıran tomosentez denilen incelemeden faydalanmaktayız. Benzer şekilde dokulardaki sertlik oranlarını saptamaya yarayan ultrasonografiye ek olarak uygulanabilen elastografi incelemesi tanıya varmamızda oldukça yardımcı olmaktadır. Doku tanısı gerektiğinde ise görüntülme yöntemleri eşliğinde biyopsiler yapılabilmektedir.
Teknolojideki gelişmeler sayesinde meme görüntüleme yöntemlerinde de gelişmeler olmakta ve olabildiğince erken tanı sağlanmaya çalışılmaktadır.
*Damardan ilaç verilerek yapılan -Dual Mamografi veya Kontraslı Ultrasonografi
*Hacimsel taramaya olanak sağlayan- Automated Breast Ultrasound
*Yapay zeka kullanılarak - Bilgisayar Destekli Mamografi (Computerized aided detection -CAD)
*Manyetik Rezonans görüntülemede yenilikler- 3 Tesla MRG- spektral görüntüleme
*Bilgisayarlı Tomografi özelliği kullanılarak – Dedicated Breast Tomografi
*Nükleer görüntüleme kullanılarak -Sintimamografi - Moleküler Meme Görüntüleme
*Işık geçişleri kullanılarak –Optical Görüntüleme Testleri
Yukarıda saydığımız görüntüleme yöntemlerinin bazıları günlük kullanıma girmiş bir kısmı ise çalışma aşamasındadır.
Unutmayalım! Meme kanseri farkındalık, düzenli muayene ve uygun görüntüleme yöntemleri ile erken teşhis ve tedavi edilebilir bir hastalıktır.