Mahyacılık Üzerine

Mahyacılık sanatı hakkında yorum yetkinliğimiz bulunmamakla birlikte,

Cumhuriyet’in erken döneminde mahyaların kullanımı sırasında ilettiği
ile günümüzde iletilenler arasındaki farkı dile getirmek istedik. Bu kapsamda
internetten bulduğumuz bu görselde, toplumsal başarının
simgelenmesi için kullanıldığını ve ibadet edenlerin de, hem fen ilmine
nasıl baktıklarını hem de kültürel ve fiziksel varlığımızın nasıl tanıtıldığını
görüyoruz.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında Atatürk’ün isteği ile
1926- 1949 yılları arasında 3 uçak fabrikası,
1 uçak motoru fabrikası ve 1 rüzgar tüneli kuruldu,
300 den fazla uçak üretildi. *

Konunun ehli M.Uğur Derman’ın “mahya” kavramındaki bilgi notunu aşağıda ilginiz için paylaşıyoruz.

Ramazan gecelerinin en safâlı görüntüsü, hava iyice karardıktan sonra minâreler arasına kurulan mahyadır. Tabiî bunun kurulabilmesi için câminin en az iki minâreli olması gerekir. Çifte yâhut Süleymaniye ve Sultanahmet gibi daha çok minâreli câmiler inşâ ettirebilmek için Osmanlı pâdişahı olmak lâzımdır. Bu vasfı taşıyan mâbedlere “selâtîn câmii” denilir. İstanbul’daki böyle câmilerin adedi yirmiyi geçer, aynı zamanda bina zemîni yüksek olarak inşâ edilirlerdi.

Bir câmiye mahya kurulmasını seyretmek, biz çocuklar için hoş bir manzara oluştururdu. Çünkü o zaman bu işin ustası olan bir zümre vardı ve şimdilerde olduğu gibi, mahyacı, işin kolayına kaçmazdı ve önceden iki minâre arasına gerilmiş ipe, yazılacak yazı veya yapılacak resmi takrîben bir saat içinde ışıklı ampulleri ipteki yerlerine kaydırarak vazîfesini tamamlardı. Teravih namazından çıkan kimseler mahyadakilerle karşılaşıp onu okur veya seyr ederlerdi.

Zamanımızda ise yazılacak ibare veya yapılacak resim, gündüz vakti, câminin avlusunda hazırlanıp sonra yukarıya çekiliyor ve ne yazık ki, ramazan ayı boyunca her gece aynı mahyayı seyretmek mecburiyeti doğuyor. Hâsılı işin hüner isteyen kısmı artık yaşamıyor.

Mahyacılığın Osmanlı Türkleri’nde birkaç yüzyıllık geçmişi vardır ve elektriğin olmadığı o devirlerde ışık, yağ kandilleri yakılarak sağlanıyordu. Hele rüzgârlı veya yağmurlu gecelerde kandil kullanarak mahyasını kuran ustanın hâlini artık siz düşünün.

Kaynak:

https://phebusmuzayede.com/19926-selimiye-camii-edirne-ucak-mahyali-arkasi-bayram-tebrikli-1949-4x8-cm.html
http://www.vatandasgazetesi.com.tr/kurban-bayraminda-selimiyenin-minareleri-arasina-ucak-mahyasi-kurulamaz-mi-makale,356.html
*https://www.sozcu.com.tr/2018/yazarlar/sinan-meydan/cumhuriyetin-kanatlari-ataturkun-ucak-fabrikalari-2629140/