Kadınlar Gününün Kısa Tarihi
Biyolog İrem Kasapoğlu
Her kadın kendi ayakları üzerinde durabilmeli, hayatıyla ilgili kararları alabilmeli ve kimseye bağımlı olmadan yaşamını idame ettirebilmelidir. Kadınların yıllar içinde yorulmaksızın mücadele ederek kazandığı hakları günümüzde savunmalı ve kadınların topluma katkısını her geçen gün elimizden geldiğince artırmalıyız.
Aşağıdaki yazıda Dünya Kadınlar Günü’nün tarihi açıdan hangi olaylara dayandığının ve nasıl daha geniş kitlelerce kabul edildiğinin kısa bir özetini derledik, keyifli okumalar dileriz.
Dünya çapında birçok ülkede kutlanmakta olan Kadınlar günü her ne kadar Birleşmiş Milletler tarafından 1977 yılında resmi olarak tanınmış olsa da, tarihi çok daha eskilere ve temeli Amerika’da gerçekleşen işçi hareketlerine dayanmaktadır. Aslında ilk kadınlar günü 28 Şubat 1908 tarihinde Amerika’da gözlenmiştir. Kadınların hazır giyim işçilerinin çalışma koşullarını protesto etmek amacıyla grev yaptıkları bu tarih, Amerika Sosyalist partisi tarafından kadınlara ithaf edilmiştir.
Amerika’dan sonra Avrupa da kadın hakları hareketini tanımak, şereflendirmek ve kadınların oy hakkı elde etmesine katkı sağlamak amacıyla 1910 yılında The Socialist International’ın Danimarka ‘nın Kopenhag kentinde toplandığı sırada uluslararası nitelikte bir Kadınlar Günü oluşturdu.
1911’e gelindiğinde Amerika’da ve bazı Avrupa ülkelerinde kadınlar için bir gün kutlanmaktaydı, fakat bu kutlama 1848 devriminin ve “Paris Komünü”nün anısına 19 Mart’ta yapılmaktaydı. Kutlama yapılırken aynı zamanda kadınların oy kullanma ve kamuda görev alma hakkının yanı sıra çalışma, mesleki eğitim alma ve iş yerinde ayrımcılığa maruz bırakılmama gibi hakları da talep ediliyordu.
1913 yılında, Birinci Dünya Savaşı’nın eli kulağındayken Dünya Kadınlar Günü’nün aynı zamanda savaşa karşı bir protesto mekanizması haline geldiği ve bir barış hareketi olarak görüldüğü özellikle Rusya’da Kadınlar Günü Şubat ayının son Pazar günü kutlandığı sırada gözlemlenmiştir. Bu tarih Rusya’da ilk Kadınlar Günü kutlaması olarak bilinmektedir.
Birinci Dünya Savaşı hala sürerken savaşın yıkıcı etkilerinden yorulan, eşlerini, çocuklarını, kardeşlerini, babalarını kaybeden, yaklaşık 12 farklı ülkeden 1300’ü aşkın kadın 15 Nisan’da Hague’de (Hollanda) buluştu ve savaşı protesto etti. 1917 yılında, savaşın arka planında, Rusya'daki kadınlar yine Miladi takvime göre 8 Mart’a denk gelen Şubat ayının son Pazar günü "Ekmek ve Barış" için protesto ve grev yaptı. Dört gün sonra Çar tahttan çekildi ve geçici Hükümet kadınlara oy hakkı tanıdı.
Türkiye’deyse kadınlar günü ilk kez 1921 yılında “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” adıyla kutlandı.
İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra 8 Mart birçok ülkede kutlanmaya başladı. 1975 yılında, Uluslararası Kadınlar Yılı sırasında, Birleşmiş Milletler 8 Mart'ı Dünya Kadınlar Günü olarak kutlamaya başladı. İki yıl sonra, Aralık 1977'de Genel Kurul, Üye Devletler tarafından kendi tarihi ve ulusal geleneklerine uygun olarak yılın herhangi bir gününde kutlanmak üzere bir Birleşmiş Milletler Kadın Hakları ve Uluslararası Barış Günü ilan eden bir kararı kabul etti. O zamandan bugüne elde edilen güzel sonuçlara örnek olarak 1995 yılında 189 hükümet tarafından imzalanan ve 12 kritik konuya odaklanan tarihi bir yol haritası olan Pekin Deklarasyonu ve Eylem Platformu; ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemine "Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve tüm kadınların ve kız çocuklarının güçlendirilmesi" başlıklı 5. Hedefin dahil edilmesi verilebilir.
Dünya Kadınlar günü birçok farklı tarihte kutlanmış olmasına rağmen günümüzde 8 Mart’ta kutlanmasının sebebi 23 Şubat 1917 tarihinde kadınlar tarafından Rusya’da gerçekleştirilen “Ekmek ve Barış” protestosunun diğer Avrupa ülkelerinde Gregoryen takvimine göre 8 Mart’a denk gelmesidir. Bunun sebebi de devrimden önce Rusya’nın hala Jülyen takvimini kullanıyor olması ve diğer ülkeler tarafından kullanılmakta olan Gregoryen takvimine henüz geçiş yapmamış olmasıdır.
Kaynak:
https://www.un.org/en/observances/womens-day/background