Giyilebilir Teknolojiler (Wearable Technologies)

Bir insanın sağlıklı olabilmesi, sağlık verilerinin takip edilmesi ve zamanında tedbir alınması ile gerektiğinde müdahale edilmesi ile doğru orantılı… Bu takip, tıbbi laboratuvarlarda yapılan testlerin doktor tarafından değerlendirilmesi, tedavi yöntemlerinin belirlenmesi, uygulanması ve uygulamanın sonucunun takibi aşamalarının döngüsünden oluşur. Bu döngünün adımları arasında insanlar bu parametrelerinin çok azını sürekli olarak ölçebilmektedirler. Hele ki sağlıklı bir insan bunları takip etmeye hiç gerek duymayabilir.  Ama doktoru “günde şu kadar adım atmalısın” dediğinde adımlarını ya babam gibi abaküs ile sayar[1] ya da bir pedometre (adımsayar) edinir. İşte bu adımsayarlar, yaklaşık 35 sene önce, insanlara kendileri ile ilgili sağlık bilgilerini toplayabilecekleri elektronik bir cihaz olarak sunuldu. Bu aşamada spor dünyası devreye girdi ve kondisyon takibi için giyilebilir/takılabilir cihazlar bu alanda yaygın olarak kullanılmaya başladı. Bireysel kondisyonlarını “fit” olmak için takip etmek isteyen diğer insanlar da bu cihazlara ilgi gösterince, bir iletişim cihazı olarak icat edilen telefon çok kısa sürede internete bağlı bir bilgisayar gibi kullanılarak, veriler, uygulamalar ile (“App”) çeşitlendirildi. Telefonun veri toplayabilmesi için insanın üstünde olması gerekliydi ancak James Bond gibi kolumuza takılan saat ile ilişkilendirince veri toplayabilme sanatı bir adım daha atmış oldu.

Bu cihazlar Eşyaların İnterneti (IoT) (Internet of Things) denilen bir ağ yapı fikri ile birbirleri ile bağlantı kurmaktadır ve yapımlarında ağırlıklı olarak yarı iletkenler kullanılmakta, veriler de yapay zekâ diye adlandırılan algoritmalar üzerinden değerlendirilip anlamlı grafikler veya yazı dosyaları halinde son kullanıcılara sunulmaktadır. En son geliştirilen akıllı giysiler/takılar/giyecekler sadece adımları sayarak kalori hesabı yapmıyorlar artık, kandaki oksijen miktarı ve vücut ısısını takip ederek Kovid olma olasılığını bile bildirebiliyorlar.

Canlıların yaşamlarındaki en önemli organlardan biri de dolaşımı sağlayan kalpleri; kalbin çalışıyor olması canlı sistemin dokularının yeterince kanlandığı ve beslendiği anlamına geliyor çünkü. Peki akıllı giyilebilir cihazlarımız kalp sağlığı ile ilgili nabız sayısından başka bilgi toplayabiliyor mu? Evet, photoplethysmography (PPG) ile EKG verisi toplayan akıllı saatler bayağı ilgi görüyor. Bu cihazlardan elde edilen verilerin doğru olup olmadığı, üretildikleri ülkelerde, sürekli takip edilip onaylanmaya çalışılıyor[2].  Halen tek kanallı olan bu sistemlerin çok yakın bir gelecekte 12 kanala çıkartılarak EKG konusunda daha sağlam verilerin elde edileceği de bu cihaz üreticilerinin iddiaları arasında…[3]  Bir sonraki aşamada kan şekeri ve kan basıncı verilerini toplayabilmek için de araştırmalar devam ediyor.

Çok güzel de bu cihazların kullanımında ne gibi kısıtlamalar var?[4]

İlk olarak bu cihazlarla bugün Beyaz Saray’a giremezsiniz, James Bond girebilirdi ama; çünkü onun kullandığı aygıtlar internet üzerinden yayın yapmıyordu! Sonra, bu cihazların her türlü ortamda doğru bilgiyi verdiğinden emin olamazsanız, kullanamazsınız. Ayrıca bu cihazlar “hastalık hastası” diye tanımladığımız kişilerin hayatlarını dar ediyorlarmış, gün içinde olan normal değişiklikleri hayati durumlar gibi algılıyorlarmış. Daha da sonra, sürekli güncellenerek yeni özellikler eklenen bu cihazlara sahip olmak isteyenler sürekli para harcıyorlarmış. Üretici firmaların işine gelen bu durum kişisel olarak büyük bir sorun tabii ki…

Buraya kadar anlattıklarım giyilebilir cihazlar[5], bunların bir de deriye yapıştırılan, deri altına takılabilen türleri var, istenirse…

Bugün için bir kısmına alıştığımız bir kısmı ile yeni tanıştığımız bu teknolojiler, telefonun elimize yapışması gibi göz açıp kapayana kadar bizimle olacak. Her yeni durum gibi önce yadırganacak sonra hayatın olağan akşında kimse görmeyecek…

Dr. Ayşe ERGÜVEN

[1]Babamın 1990 yıllarda aldığı pedometresi de var bu arada, ama abaküsü de ihmal etmiyor yürürken, bu şekilde adımsayarın sapması olup olmadığını kontrol ediyormuş!

[2] https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1050173819301495

[3] https://www.healthline.com/diabetesmine/wrist-smartwatches-and-diabetes-tech#A-note-on-smartwatches-for-diabetes-

[4] https://healthtechmagazine.net/article/2020/04/weighing-pros-and-cons-wearable-health-technology-perfcon

[5] https://www.researchgate.net/figure/Different-types-of-wearable-technology_fig5_322261039