X
Kelime:
Kategori:
Tarih:
RadDatePicker
Open the calendar popup.
ile
RadDatePicker
Open the calendar popup.
 

Antimikrobiyal Direnç ve İlaca Dirençli Tüberküloz

Antimikrobiyal Direnç ve İlaca Dirençli Tüberküloz

Mikroorganizmaların (bakteri, mantar, virüs veya parazit) daha önceden duyarlı olduğu bir ilaca karşı artık yanıt alınamadığında ve bazılarında yapısal olarak belirli ilaçlara intrensek şekilde görülebilen ilaç direncine “Antimikrobiyal Direnç” denir ve günümüzde önemli derecede artış göstererek küresel olarak halk sağlığı için ciddi bir tehdit haline gelmiştir. Bunun anlamı; standart tedavi rejimlerinin artık işe yaramaması, enfeksiyonların daha zor kontrol altına alınabilmesi veya kontrol edilememesi, enfeksiyonun diğer kişilere bulaşma riskinin artması, hastalık ve hastanede kalış süresinin uzaması, ilave ekonomik ve sosyal harcamaların artması ve bazı vakalarda ölüm riskinin daha fazla görülmesidir.

İlaç direnci nedeniyle küresel hastalıklar içerisinde üst sıralarda yer alan Tüberküloz (TB), Mycobacterium tuberculosis’ in (M. tuberculosis) neden olduğu, hava yolu ile yayılım gösteren ve tüm dünyada en sık görülen enfeksiyon hastalıklardan bir tanesi olup dünya üzerindeki ölümlerden sıkça sorumludur. Hastalık etkeni bakteri, vücudun herhangi bir yerini etkileyebileceği gibi sıklıkla akciğerlere yerleşir. Birçok vakada TB, birinci basamak TB ilaçları ile tedavi edilebilir. Bununla birlikte bazı vakalarda M. tuberculosis, bir veya daha çok antibiyotiğe karşı direnç gösterebilir. İlaca dirençli TB denen bu durumda tedavi daha karmaşık bir hal alır. Daha yüksek maliyetli ve yan etkisi fazla ilaçların kullanımına geçilebilir fakat en önemlisi tedavi süresi daha da uzar. Yaygın ilaç dirençli TB (YİD-TB veya XDR TB) denilen bir durum daha vardır ki, birçok TB ilacına karşı direnç geliştiği anlamına gelir. Bu durumda hastalar daha az etkili olan tedavi seçenekleri ile karşı karşıya kalmaktadırlar. TB ilaç direncine sebep olan ana nedenler; tamamlanmamış veya yanlış tedavi yapılan olgular, uygulanması gerekenden kısa süreli ilaç tedavisi ve yeni anti tüberküloz ilaçların eksikliğidir. Amerika Birleşik Devletler’ inde (ABD) ilaç dirençli TB vakalarının çoğuna ülke dışında doğan kişilerde rastlanılmaktadır. ABD’ de 2011 yılında 10528 tüberküloz vakası bildirilmiş, bu olguların 1042’ sinde, diğer bir deyişle tüm TB vakalarının % 9,9’ unda, ilaç direnci tespit edilmiştir.

İlaç dirençli TB’ u önlemede sağlıkçılara düşen görevler;

  • Şüpheli vakalara doğru ve hızlıca tanı koymak,

  • İlaç duyarlılık testi ile etkenin duyarlı olduğu antibiyotikleri belirlemek,

  • Tavsiye edilen güncel tedavi rehberlerini takip ederek, hastanın tedaviye cevabını izlemek,

  • Tedavinin tamamlandığından emin olmak

İlave olarak etkili enfeksiyon kontrol prosedürleri uygulanmalı, hastane ve hapishaneler, barınaklar gibi toplu yerlerde yaşayan ve ilaç dirençli TB’ u olduğu bilinen hastalar ve çevrelerindekiler için bulaş riskinin en aza indirilmesi sağlanmalıdır.

Türkiye Avrupa ülkeleri içerisinde en fazla antibiyotik kullanan ülkedir. Bu kadar sık ve gereksiz yere kullanılabilen antibiyotiklere direnç gelişmesi zaman içerisinde kaçınılmaz bir hal almakta, antibiyotik direnci nedeniyle binlerce insan normalde tedavisi basit olan enfeksiyonlar ile hayatını kaybedebilmektedir.

Bu nedenle gerek hekimlerin gerek toplum bireylerinin akılcı ilaç kullanımı hakkında farkındalığının artırılması gereklidir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tam da bu noktadan hareketle 2015 yılı içerisinde antibiyotiğin insan sağlığı üzerindeki etkisi ile ilgili bir kampanya başlatmış, halk sağlığı açısından en büyük sorunlardan birinin antibiyotik direnci olduğunu, bu durumun dünyanın her yerinde tehlikeli ve yüksek seviyelere ulaştığını belirtmiştir.

Kaynaklar:

  • WHO Antimirobial Resistance. Global Report on Surveillance 2014, Summary. http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/112647/1/WHO_HSE_PED_AIP_2014

  • http://www.cdc.gov/drugresistance/pdf/ar-threats-2013

 

Görüşlerinizi Paylaşın