Ani, Beklenmedik Bebek Ölümü Ve Ani Bebek Ölümü Sendromu

Her bebek sağlıklı, uzun bir yaşam beklentisi ve geleceğe yönelik taze umutlarla doğar. Ancak ne yazık ki 2015 yılında yalnızca ABD’de 3700 bebeğin, yaşamlarının ilk yılında, ani ve beklenmedik biçimde öldüğü kayıtlara geçmiştir.
“Ani, beklenmedik bebek ölümü”, 1 yaşından küçük bebeğin birdenbire ve beklenmedik biçimde, görünürde bebeğin sağlığını ölümcül biçimde tehdit edecek bir sebep olmaksızın ölmesi demektir.

ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) bebek ölümleriyle, özellikle yenidoğan ölümleriyle ilgili kullanılmakta olan terminolojiyi netleştirmek için “ Ani, beklenmedik bebek ölümü (SUID :Sudden Unexpected Infant Death) “ terimini; ani ve beklenmeyen bütün bebek ölümlerini kapsayan bir ifade olarak tanımlamıştır.

• “Ani, beklenmedik bebek ölümü” teriminin altında
• Ani Bebek Ölümü Sendromu (SIDS: Sudden Infant Death Syndrome)
• Kazaya bağlı ölümler (Boğulma, sıkışma vb.)
• Ani doğal ölümler (enfeksiyon, kardiyak , metabolik ve nörolojik hastalıklar, vb)
• Kasti cinayet yer alır.

Bu alt başlıklar içinde en sık görülen ani bebek ölümü sendromudur.
Ani Bebek Ölümü Sendromu (ABÖS) (SIDS: Sudden Infant Death Syndrome):
1 yaşından küçük bir bebeğin detaylı inceleme, otopsi, olay yeri sorgulaması ve kapsamlı klinik öykü değerlendirmesine rağmen açıklanamayan biçimde, ani ölümüdür.

2015 yılında ABD’de 1600 bebek bu şekilde ölmüştür. ABD’de ABÖS 1-12 ay arasında önde gelen ölüm nedenidir. Dünyada görülme sıklığı toplumdan topluma farklılık göstermektedir, dahası ABÖS görülme sıklığı ile ilgili mevcut veriler tartışmalıdır. Bunun sebeplerinden biri , ülkelerin ABÖS’e tanısal yaklaşım konusunda benzer düzeyde bilgi ve araştırma olanaklarına sahip olmayışları ve eldeki veriyi benzer standartlarda değerlendirmedeki küresel yetersizliklerdir. Gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelerde enfeksiyon hastalıklarının bebek ölümlerinin en sık rastlanan ve öncelikli mücadele hedef olarak belirlenen sebebi olması; ABÖS’e gereken önemin verilmemesine yol açmaktadır. Bu bağlamda gelişmiş ülkelerde ABÖS bebek ölüm nedenleri arasında daha ön sıradadır. Dünya genelinde kabaca ABÖS görülme sıklığının 1000’de 0.5-4olduğu söylenebilir. ABÖS Sıklıkla 1-5 aylık bebeklerde görülür (2-4. aylarda en yüksek düzeye ulaşır.

ABÖS ‘nun nedeni tam olarak bilinemese de ilk ortaya atılan hipotez uzamış apne (solunum durması) nöbetleridir. Günümüzde en çok üzerinde durulan olası mekanizmalar; hipoksi (oksijen yetersizliği) ve bebekte özellikle kalbin çalışmasını ve solunumu düzenleyen otonom fonksiyonların yeterince gelişmemiş oluşudur.
Annenin hamilelikte ve sonrasında sigara kullanıyor olması , ilaç bağımlısı olması , çok genç olması (20 yaş altı), bebekte intra uterin gelişme geriliği olması ; bebekte akciğer gelişimini olumsuz etkileyerek hipoksiye ve buna bağlı olarak ABÖS’e yol açabilir.

ABÖS ile ilgili en önemli faktörlerden biri bebeğin yatış pozisyonudur. Bebekler için en güvenli uyku pozisyonu “sırtüstü” yatış pozisyonudur. Yüzüstü uyumanın ani ölüm riskini arttırabileceğine dair çalışmalar mevcuttur. Yüzüstü uyumak bebeğin ağız ve burun açıklığını kapatarak havasız kalmasına yol açabilir. Ayrıca yumuşak yatağın yüzünü kapatması sonucu bebek karbondioksiti tekrar tekrar solur, bu da oksijenlenmeyi bozar. Yüzüstü yatan bebeğin diyaframı üzerinde de baskı oluşur, bebek uykunun REM fazında kolayca yorulur ve solunumun durma riski artar.
ABÖS karyola ölümü olarak bilinmekte ve bu sebeple anne babalar bebeklerini tek başına bebek karyolasında bırakmaktan çekinmektedirler. Oysa erişkin yatakları bebek karyolalarına göre daha fazla kaza ve yaralanma riski taşımaktadır. Ayrıca bebeğin bir erişkinle birlikte yatmasının ABÖS riskini azalttığına ilişkin kesin veri bulunmamaktadır.

Evde sigara içen birey sayısı arttıkça ABÖS riski de artmaktadır . Bebeğin bulunduğu odada sigara içilmesi riski 20 kat artırmaktadır.
ABÖS erkek bebeklerde, preterm ve düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde ve ikizlerde daha sık görülür.

Annenin eğitim düzeyinin düşük olması, ailenin sosyoekonomik düzeyinin düşük olması, ailenin çok çocuklu olması, çevre ısısının optimal olmayışı (ideal ısı 18-22 C derece), hava kirliliği; riski arttıran diğer istatistiki faktörler arasında sayılabilir.
Bebeğin yaşına göre tam aşılanmış olmasının ABÖS riskini azaltabileceği bildirilmiştir.

ABÖS’ü önlemek için bu önerileri dikkate alın!

• Bebeğinizi uykuya sırtüstü pozisyonunda yatırın.
• Bebeğinizin yatağı sert, çarşafı temiz ve gergin olsun. Çarşaf kıvrımları sıkıca kapalı olsun. Yatağına yastık, oyuncak, vb eşyalar koymayın.
• Bebeğinizle aynı odayı paylaşabilirsiniz, ama aynı yatağı paylaşmayın. Sizinle veya yalnızken sandalye, koltuk gibi yerlerde uyumasına imkan vermeyin.
• Hamilelikte ve sonrasında sigara içmeyin. Bebeğinizi sigara içilen ortamlarda bulundurmayın.
• Bebeğinizi anne sütü ile besleyin.

Kaynak:
https://www.cdc.gov/sids/parents-caregivers.htm
https://www.cdc.gov/sids/
https://www.cdc.gov/sids/aboutsuidandsids.htm
https://www.romper.com/p/which-countries-have-the-highest-sids-rates-global-research-is-lacking-49030