Hıdrellez Nedir?

Hıdrellez baharın başladığı, doğaya bereket ve bolluğun geldiğine inanılan farklı kültürlerde farklı şekillerde kutlanan doğa bayramıdır. Miladi takvime göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvime (julyen takvimi) göre 23 Nisan Hıdırellez günü olarak kabul edilmiştir.

Hıristiyanlar arasında bereket getirmesi inancına dayanan ve yumurtalarla kutlanan, Almanya’da Ostern, İngiltere’de Easter yortusu, halkımız arasında ise Hızır ve İlyas Peygamberin bir araya geldiklerine inanılan Hıdrellez Senlikleri’nin Sümer’den günümüze gelen İnanna ile Dumuzzi’nin Kutsal Evlenme Töreninin bir uzantısı olduğu düşünülmektedir.

Bu günde yapılan bir niyetin olacağı, iki yıldızın birleştiğinin görülmesine bağlı olduğu söylenmektedir. Bu birleşme sonucu yeryüzünde bütün bitkilerin yeşereceğine, bütün hayvanların çoğalacağına, bereket geleceğine inanılır.

Benzer şekilde Eski Yunan ve Roma mitolojisinde var olan Demeter ve Persephone miti de doğadaki hayat döngüsünü ile ilgilidir.Demeter ve Zeus’un kızı olan Persephone’nin Hades tatafından yeraltına kaçırılması ile Demeter yeryüzünden tüm bereketi alır. Zeus yeryüzüne tekrar bereketin gelmesi için Demeter ve Hades’in anlaşmasını sağlar. Böylece Persephone yılın altı ayını yeryüzünde geri kalannı yeraltında geçirecektir. Persephone her yıl yeryüzüne çıktığnda doğa canlanır ve bereketlenir.Türk dünyasında Hıdrellez Hızır ve İlyas’ın buluşma günü olarak kabul edilmektedir. Rivayete  göre Hızır ve  ve İlyas Hayat Suyu’nu (ab-i hayat) aramaya çıkarlar.

Sonunda hayat suyunun kaynağını bulup içerler ve ölümsüzlüğe ulaşırlar. Hızır ve İlyas bundan sonra ayrılırlar Hızır karada, İlyas denizde insanlara yardım ederler. Senede bir gün, Hızır ve İlyas bir gül ağacının dibinde buluşurlar. İşte bugün Hıdrellez günü olarak kutlanır.

Hıdırellez’de insanların tabiatla iç içe inançlarına göre yaptıkları kutlamaların insanlar üzerinde olumlu psikolojik etkiler yarattığı düşünülmektedir. Belki de doğa ve toplumla kurulan etkileşim insanları psikolojik olarak rahatlatmakta, hayata huzur ve güvenle bağlanmalarını, umutla bakmalarını sağlamaktadır.

Kaynaklar:

1.Folklor/edebiyat, cilt:18, sayı:71, 2012/3

2.Inanna"in Aski-Muazzez İlmiye Çığ

3.Ağrı Dağı Efsanesi, Yaşar Kemal

4.Klasik Yunan Mitolojisi - Şefik Can