Dens (Yoğun) Meme Yapısının Değerlendirilmesi
Meme kanseri, Türkiye’de ve dünyada en sık görülen ve en sık ölüme yol açan kadın kanseri olması nedeni ile tarama yapılması önemli olan bir kanser konumunu almıştır. Meme kanseri taramasının amacı, kanseri küçükken ve henüz klinik bulgu vermemişken yakalamak ve bu sayede meme kanserine bağlı ölümlerde azalma sağlamaktır. Bu amaçla taramalar mamografi (MG) incelemesi ile yapılmaktadır (1). Mamografi meme kanserinden ölümü azalttığı gösterilen tek modalitedir.
Mamografi’nin kanser saptama hassasiyeti meme dansitesine (yoğunluğu) göre değişiklik göstermektedir. Meme dokusu yağ dokusu, fibroglandüler doku (bez yapısı-süt üreten kısım) ve bağ dokusu olmak üzere üç yapıdan oluşmaktadır. Meme dansitesi (yoğunluğu), mamografi incelemelerini değerlendiren radyoloji uzmanı tarafından; Amerikan Radyologlar Koleji (ACR) tarafından geliştirilen meme görüntüleme raporlama ve veri sistemine (BIRADS) göre bu üç dokunun memedeki oranları göz önünde bulundurularak dört gruba ayrılarak değerlendirilir (2).
A.Yağlı meme dokusu
- Dağınık meme dokusu
- Heterojen dens (yoğun) meme dokusu
- Dens (Çok yoğun) meme dokusu
Ülkemizde meme dansitesi (yoğunluğu) dağılımı (3);
% 11 yağlı meme dokusu (Tip A)
% 46 dağınık meme dokusu (Tip B)
% 38 heterojen yoğun meme okusu (Tip C)
% 5 çok yoğun meme dokusu (Tip D)
Meme dansitesinin (yoğunluğu) iki önemli etkisi vardır. Bunlardan birincisi; yoğun/çok yoğun meme dansitesine (tip C ve tip D) sahip kadınlarda, meme kanseri riskinin yaklaşık 4-6 kat fazla olduğunun bildirilmesi (4), diğeri ise mamografide kanser saptama hassasiyetinin, yoğun/çok yoğun meme dansitesine sahip kadınlarda yağlı meme dokusuna sahip kadınlara göre daha düşük olmasıdır
Mamografi ile tarama, meme kanserine bağlı ölümleri dramatik olarak azaltmakla birlikte tüm kanserleri tedavi edilebilecekleri dönemde yeterince erken saptamakta yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle meme dokusunu kesitsel olarak değerlendirme olanağı sağlayan dijital tomosentez (DT) son yıllarda tarama mamografisinde kullanılmaya başlanmıştır. Yapılan çalışmalarda DT’nin tarama mamografisinin hassasiyet ve özgüllüğünü arttırdığı ve standart mamografik incelemenin yerini alacağı bildirilmektedir. Meme dansitesinin yoğun/çok yoğun olduğu kadınlarda mamografiye ek olarak meme ultrasonografi (US)incelemesinin yapılması kanser saptama oranını 2-5/1000 arttırmaktadır.
Meme taramalarında giderek yaygınlaşan yaklaşım kişisel risk faktörlerine göre tarama programı oluşturmaktır. Taramaya mamografi ile başlanması, yoğun/çok yoğun meme dansitesine (tip C ve tip D) sahip kadınlarda tarama mamografisine ek olarak hangi tetkiklerin (US, Manyetik Rezonans Görüntüleme –MR) yapılacağının kişisel faktörlere göre değerlendirilmesi önerilmektedir (5).
Türk Radyoloji Derneği meme kanseri tarama rehberinde; 40 yaşından itibaren yıllık MG ve/veya DT ile taramaya başlanması, yoğun meme dokusunda MG’ye US’nin eklenmesinin kanser saptama oranını arttıracağı ve yüksek risk grubundaki kadınlarda meme MR ile tarama yapılabileceği belirtilmektedir (6).
KAYNAKLAR
1. Meme Kanseri Taraması: Neden Yapıyoruz? Ne Zaman? Değerlendirmede Yaşanan Sorunlar. Kayhan A, Arıbal E. Türk Radyoloji Seminerleri 2014; 2:230-240
- Archer M, Dasari P, Evdokiou A. Ingman WV. Biological Mechanisms and Therapeutic Opportunities in Mammographic Density and Breast Cancer Risk. Cancers (Basel) 2021 Nov; 13(21): 5391
- Meme Kanserinde Epidemiyoloji ve Tarama https://hsgm.saglik.gov.tr. Ulusal Tarama Mamografisi Raporlama Merkezi
- Boyd NF, Guo H, Martin LJ, Sun L, Stone J, Fishell E, et al. Mammographic density and the risk and detection of breast cancer. N Engl J Med 2007; 356: 227-36.
- Breast Density Breast cancer screening. https://www.acr.org
- TRD Meme Tarama Rehberi; https://www.turkrad.org.tr
Doç.Dr. Emine Öztürk