Sağlık Bakanlığı Verilerinin Değerlendirilmesi

Sağlık bakanlığının açıklamalarına göre 29 Temmuz öncesi PCR pozitif kişileri vaka sayısı olarak kamuoyu ile paylaşılıyordu. Sonrasında ise PCR pozitif ve semptom varlığı olan kişiler, hasta sayısı olarak kamuoyu ile paylaşılmıştır. Buna bağlı olarak doğru yorumlanabilmesi adına Grafik 1 ve Grafik 3’te 29 Temmuz tarihi dikey kesikli kırmızı çizgi ile işaretlenmiştir. Bu tarih itibariyle 1 Haziran itibariyle yapılan düzenleme (yasakların kalkması, yeni normal…) ile vaka sayılarındaki artış temmuz sonuna doğru bir azalma eğilimi göstermektedir. Fakat Temmuz sonu itibariyle hasta sayısı olarak raporlanan kişi sayısında yapılan test sayılarının da artması ile hızlı bir yükseliş eğilimi göstermiştir. Bununla birlikte Sağlık Bakanlığı Grafik 2’de görülen ağır hasta sayısı ve zatürre oranları başlığı altında iki yeni istatistik yayınlamaya başlamıştır. Bu istatistikler incelendiğinde zatürre oranında hasta sayısının artışına bağlı bir oranda azalış olmakla birlikte ağır hasta sayısındaki artış dikkat çekmektedir. Bu durum görece olarak bahar ayında sıkı tedbirler uygulanan dönemle karşılaştırıldığında enfeksiyon yayılımı ve oluşturduğu tehdit açısından daha iyi bir durumda olmadığımızı göstermektedir. Grafik 3’te ise kırmızı çizgi ile toplam ölen hasta sayısının toplam vaka veya hasta sayısına oranı, siyah çizgi ile toplam ölen hasta sayısının toplam iyileşen ve toplam ölen hasta sayısına oranı, yeşil çizgi ile ise toplam ölen hasta sayısının 21 gün önceki toplam vaka veya hasta sayısına oranı 3 farklı ölüm hızı olarak ifade edilmiştir. Düzeltilmiş ölüm hızı olarak raporlanan ölüm hızı (yeşil çizgi), ölüm olayının neticesinin yaklaşık 3 haftalık bir tedavi süresi sonunda gerçekleşmesi ve dolayısı ile bu ölüm sayılarının ortalama 21 gün önceki toplam vaka veya hasta sayıları içerisinde değerlendirilmesinin daha doğru olacağından dolayı hesaplanmıştır. Grafik 3’te incelendiğinde Ağustos ayı ortalarına doğru beklendiği üzere bu 3 ölüm hızı çizgisi birbirlerine yaklaşmakta idi fakat sonrasında söz konusu 3 farklı ölüm hızı hem birbirlerinden uzaklaşmakta hem de artış eğilimi göstermektedirler. Bu artış, bir oran olan ölüm hızında yer alan paydadaki sayının (toplam vaka veya hasta sayısının) olması gerekenden daha düşük olarak açıklanmasından kaynaklı yanlı (bias/gerçek popülasyon değerinden daha uzak) bir ölüm hızı sonucunun neticesi şeklinde düşünülebilir. Yine bu grafikte (Grafik 3’te) 29 Temmuz rapor formatında yapılan değişikliğin ölüm hızlarına yaklaşık 3 hafta sonra etkilerinin yansıdığı dikkat çekmektedir!