X
Kelime:
Kategori:
Tarih:
RadDatePicker
Open the calendar popup.
ile
RadDatePicker
Open the calendar popup.
 

Omicron’un Mutasyonları Tünelin Sonu Olabilir Mi?

Omicron’un Mutasyonları Tünelin Sonu Olabilir Mi?

Bu hafta manşetlerde Omicron'un yeni kardeş soyu olan XE ve diğer yeni alt tipler vardı. Her varyantla birlikte endişelendiğinizi biliyorum ama virüsteki her değişikliğin izlenmesi ve izlenmeye devam etmesi olası sorunlara hazırlıklı olmamızı sağlasa da, her varyantta panik olmamıza gerek yok. Son iki yıldır hepimiz öğrendik ki virüslerin çoğaldıkça genetik hata yapmaları ve elbette mutasyona uğramaları çok normaldir. Ve aslında Omicron ile birlikte SARS-CoV-2 bizi şaşırtmayacak normal mutasyon yoluna girmiş olabilir.

Eğer Omicron ve alt varyantları ile SARS-CoV-2’nin bir sonraki adımı daha öngörülebilir hale gelirse, sonraki mutasyonlarını, kliniğe ve topluma etkilerini, bulaşma ve yayılma riskini ve korunmak için neye ihtiyacımız olacağını tahmin edebiliriz. Ve  tıpkı her yıl gripte yaptığımız gibi güncel aşıları geliştirme şansımız olabilir. Özellikle elimizde mRNA gibi hazırlanması kolay bir teknoloji varken enfeksiyondan korunmak için ihtiyacımız olan aşıya daha hızlı ulaşabiliriz. Bu hafta FDA'da da bu konu tartışıldı ve yapılan bir sunumda birkaç önemli noktaya değinildi.

SARS-CoV-2 ortadan kaybolmadıkça ve dünya genelinde bulaşmaya devam ettikçe mutasyona uğramaya devam edecektir. Corona virüsler normalde tipik olarak basamak benzeri bir düzende gelişir. Başka bir deyişle, büyük bir soy vardır ve birkaç yılda bir yeni bir varyant ortaya çıkar ve diğerleri yok olur. Ancak pandemi sürecinde SARS-CoV-2 bu modeli göstermedi ve bizi şaşırttı. Mutasyonu basamak düzenine sadık değildi. Her varyant genetik olarak bir öncekinden farklıydı. Her endişe verici varyant (VOC) bir öncekinden bambaşka bir taraftan gelişti. Alfa D614G’den, Delta Alfa’dan ve Omicron da Delta'dan türemedi. SARS-CoV-2 evrimi farklı seyrediyordu ve bir sonraki varyantı tahmin etmemizi engelliyordu.  

Ve şimdi art arda gelen Omicron’un devamı gibi gözüken mutasyon ve değişiklik haberleri basamak benzeri bir modele geçtiğimizi düşündürebilir ve SARS-CoV-2’nin Omicron ile beraber daha fazla "grip benzeri" basamak mutasyona geçmesi iyi haber olabilir. Yani SARS-CoV-2 daha fazla bağışıklıktan kaçacak ve daha bulaşıcı olacaktır. Ama beraberinde mevsimsellik de gelişecektir. Diğer taraftan Delta’dan Omicron'a gördüğümüz gibi büyük, öngörülemeyen sıçramalar daha nadir olacaktır.

Toplumda epideminin yayılmasına engel olamayacağız ama gerek aşı bağışıklığı gerekse doğal bağışıklık sayesinde %30-40 oranında gözlenen enfeksiyon ölümlere ve ağır hastalığa sebep olmayacaktır.

Öngörüler nelerdir?

Omicron ve alt varyantları ile SARS-CoV-2'nin geleceği daha öngörülebilir hale gelirse, mutasyonları önceden tahmin edip hazırlanabiliriz. Özellikle elimizde mRNA gibi hazırlanması kolay bir teknoloji varken enfeksiyondan korunmak için ihtiyacımız olan aşıya daha hızlı ulaşabiliriz. Bu hafta FDA'da da bu konu tartışıldı ve yapılan bir sunumda birkaç önemli noktaya değinildi.

İlk olarak, virüsün inanılmaz derecede hızlı bir şekilde mutasyona uğradığı bir gerçektir. Beklenmedik bir şekilde İnfluenza’dan dört kat daha hızlı değişmektedir. Sadece iki yıl içinde H3N2 (İnfluenza virüsü)’nin beş yıllık evrimini göstermiştir. Ama bulaşma kontrol altına alındığında hızı düşecek gribin gerisinde kalacaktır.

İkincisi, SARS-CoV-2'de  "İnfluenza benzeri bir sürüklenme" olmasını beklerken, "Delta’dan Omicron’a değişim" gibi büyük bir evrimsel sıçrama da tekrar

gerçekleşebilir. Pandemi süresince yaşanan belirsizlikler tahmin gücümüzü zayıflatsa da her 1,5 veya 10,5 yılda bir böyle bir değişimin gerçekleşeceği öngörülmektedir. FDA’da bu sunumu gerçekleştiren Dr. Trevor Bedford, önümüzdeki 12 ay içinde başka bir "Delta’dan Omicron’a değişim" gibi büyük mutasyon yaşamama şansımızın %70 olduğunu tahmin ettiğini açıklamıştır.

FDA’nin toplantısında altı çizilen bir diğer önemli uyarı da bir sonraki "Delta’dan Omicron’a değişim" gibi büyük bir sıçramanın gerçekleşebileceği yalnızca iki antijenik alan veya güvenlik açığı olduğudur. Bunlar Beta'ya daha yakın veya Delta’ya daha yakın bir varyant olabilir. Her ikisi de Omicron'dan çok uzak olduğu için Omicron'a özgü bir güçlendirici aşının iyi bir strateji olmayacağı düşünülmektedir.

Sonuç olarak, virüsün birleşebileceğini, mutasyona uğrayacağını biliyoruz. BA.4, BA.5, XE sadece birer örnek. Ama virüs inanılmaz hızla değişse de önümüzdeki 12 ay içinde büyük bir sıçrama olmayacaktır.

Diğer taraftan Omicron ve alt varyantlarının devam etmesi bir umut ışığı olabilir, çünkü o zaman sonunda bu virüsün nereye gittiğini ve proaktif olarak buna nasıl hazırlanacağımızı bilebiliriz. Ama hala bundan sonra ne olacağından ne yazık ki % 100 emin değiliz. Bu nedenle virüsün başka bir sıçrama için fırsatı bulamaması için bulaşmayı mümkün olduğunca düşük tutmaya çalışmalıyız.

Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu

Kaynak:

 

Görüşlerinizi Paylaşın