Düzen Sağlık Grubu Elektronik Bülten

MELANOM: Cilt Kanseri

Bir kanser türüdür ve cildin rengini veren pigment üreten hücrelerini etkileyen bir hastalıktır. Cildimiz vücudun en büyük organıdır. Melanomun görülme sıklığı cilt kanserleri arasında %1’ lik bir kısmı kapsar ancak cilt kanserine bağlı ölümlerin çoğundan sorumludur.

Melanom tipik olarak ciltte ortaya çıksa da, göz (göz içi veya oküler melanoma) veya ağız içinde olmak üzere vücudun diğer bölgelerinde de gelişebilir. Erkeklerde, melanom genellikle gövdede (omuzlardan kalçalara kadar olan alan) veya baş ve boyunda bulunur. Kadınlarda melanom en sık kol ve bacaklarda oluşur. olarak koyu kahverengi veya siyah, düzensiz şekilli bir işaret olarak görünür. Lezyonların görünümü genellikle kişiden kişiye farklılık gösterir. Açık ve koyu renklerin bir karışımını içerebilir ve pürüzlü, asimetrik kenarlara sahip olabilir. Melanomların çoğu ten rengi veya kahverengiyken, bazıları pigmentten yoksundur ve pembe görünür. Melanomlar sıklıkla zamanla değişir; boyut olarak büyüyebilir, daha kabarık hale gelebilir, renk değişiklikleri geliştirebilir ve/veya kanayabilir. Melanomun ABCDE’si dediğimiz İngilizce Asimetri (düzensiz şekil), Border (düzensiz sınır), Colour (renk değişikliği), Diameter (≥ 6 mm çap), Evolving (lezyonda veya belirtilerde değişiklik gelişmesi) kelimelerinin baş harflerinden oluşan yukarıda saydığımız bir veya daha fazla özelliği içerebilir.

Melanom Risk Faktörleri

Melanom için başlıca risk faktörleri arasında:

İleri yaş,
Erkek cinsiyet,
Birkaç büyük veya çok sayıda küçük bene sahip olmak,
Açık tenli ve açık renk gözlü olmak,
Ailede melanomu olan birinin olması
Fazla güneş ışığına maruz kalmak veya kapalı solaryumlardan gelen ultraviyole (UV) ışınlarına yoğun şekilde maruz kalmak,
Zayıf bağışıklık sistemi öyküsü yer alır.

Bununla birlikte, genç yetişkinler ve koyu ten rengine sahip kişilerde de melanom gelişebilir. Koyu cilt tonlarına sahip kişilerde melanom, avuç içi ve ayak tabanı gibi güneşten korunan alanlarda daha sık görülür ve güneşe maruz kalma ile ilişkili olmayabilir.

Melanom Tanı ve Tedavisi

Cilt biyopsisi, melanom tanısında standart yoldur. Dermoskopi ile büyütme gibi girişimsel olmayan tanı araçları, hangi cilt lezyonlarından biyopsi alınması gerektiğini belirlemeye yardımcı olabilir.

Tedavi tipik olarak tüm melanomu ve çevredeki normal derinin bir kısmını çıkarmak için yapılan ameliyattır. Melanom cildin derinliklerine doğru büyümüşse, melanomun lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını değerlendirmek için bir lenf düğümü biyopsisi yapılabilir. Melanom derinse veya lenf düğümlerinde mevcutsa, melanomun iç organlara yayılıp yayılmadığını (metastaz yapıp yapmadığını) belirlemek için bilgisayarlı tomografi (BT) ve/veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme çalışmaları yapılabilir. Melanom tedavi sonrası tekrar edebilir.

İleri evrede olan veya ameliyatla çıkarılamayan melanomlar, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasına yardımcı olan bazı ilaçlar da dahil olmak üzere sistemik ilaçlarla tedavi edilebilir.

Melanom Prognozu Nedir?

Melanom prognozu, öncelikle tümörün boyutu ve cilt invazyonunun derinliği, tümörün ülsere olup olmadığı (cilt bütünlüğünün korunup korunmaması), lenf düğümlerinin tutulup tutulmadığı ve melanomun diğer organlara yayılıp yayılmadığı ile belirlenen evresine bağlıdır. 5 yıllık sağ kalım, derideki başlangıç konumunun ötesine yayılmayan melanom için %99'dan, metastatik melanomlu hastalarda %30'a kadar değişmektedir. Bu nedenle melanomun erken saptanması ve tedavi edilmesi önemlidir.

Melanom Nasıl Tespit Edilebilir?

Erken tanı ve tedavi için kafa derisi, kasık, tırnaklar, avuç içi ve ayak tabanı gibi güneşten korunan alanlar da dahil olmak üzere cildin düzenli görsel muayenesi önemlidir. Melanom ile ilgili cilt lezyonları, birinci basamak hekimi veya dermatolog tarafından derhal değerlendirilmeli ve yönlendirilmelidir.

Korunma

Cilt kanserini önlemenin yeni yolları klinik deneylerde araştırılmaktadır. Bazı kanser önleme klinik deneylerinin amacı, insanların aldığı önlemlerin kanseri önleyip önleyemeyeceğini bulmaktır. Bunlar meyve ve sebze yemeyi, egzersiz yapmayı, sigarayı bırakmayı veya bazı ilaçları, vitaminleri, mineralleri veya gıda takviyelerini almayı içerebilir.

Cildinizi düzenli olarak kontrol etmek, yeni veya anormal benleri veya diğer oluşumları tespit etmenize ve cilt kanserine dönüşme şansı bile bulamadan bunları doktorunuza göstermenize yardımcı olabilir.

Yaz aylarının geldiği şu anda direk güneş ışığına, özellikle de güneş ışınlarının en yoğun olduğu öğlen zaman diliminde mutlaka, maruziyeti sınırlamak ve korunmak ve solaryuma bağlı UV ışığından kaçınmak yapacağımız en uygun davranış olabilir.

Uzm.Dr. Tahir İsmailoğlu

Kaynaklar:

https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2802151