Kanser Aşısı!

Purosu ile ünlü bir ülke olan Küba bir akciğer kanseri aşısı geliştirdi. Akciğer kanseri hastalarında yaşam süresini uzatma gücüne sahip olan aşı, sadece kanserli hücrelere değil aynı zamanda sağlıklı hücrelere de saldıran geleneksel kemoterapi ve radyasyon tedavilerinin aksine, bağışıklık sistemini tümör dokularına karşı harekete geçirmek, büyümeyi engellemek ve gelişimini yavaşlatmak suretiyle hastanın yaşam kalitesini arttırmak ve iyileştirmek yoluyla çalışır. Araştırmanın temel amacı, hastalarda virüs veya bakteri bulunan diğer aşılar gibi, ilaçların insan organizmasında yaratmaya çalıştığı otoimmün reaksiyonu gözlemlemektir. 
CimaVax EGF olarak bilinen  aşı küçük hücreli akciğer kanseri hastalarında kullanılmaktadır ve epidermal büyüme faktörü veya EGF olarak bilinen bir proteini hedef alarak çalışır. Bazı kanserler vücudun büyük miktarda EGF üretmesine neden olur ve böylelikle bölünen ve kontrol edilemeyen hücrelere yol açar. CimaVax, EGF'yi bağlar ve kanser hücrelerindeki reseptörlere ulaşmasını engeller. Bu, kanser hücrelerine büyümek ve bölünmeyi sürdürmesini söyleyen sinyali etkin bir şekilde kesintiye uğratır. Aşı ile ilgili araştırmalar 25 yıldır sürüyor. Mütevazı ama anlamlı sonuçlar alınıyor. Örneğin 2008 yılında yayınlanan bir araştırmada, bazılarına kemoterapi uygulanan ve daha sonra aşı verilen ve bazıları sadece kemoterapi verilen 80 kişiden aşılananlarda yaşam süresi 4-6 ay daha uzadı. Ama belki de daha da önemlisi, öksürük ve nefes darlığı gibi semptomlarda azalma görüldü. İlginç bir şekilde bu denemelerde aşının 60 yaşın altındaki insanlara daha fazla fayda sağladığı gözlendi.

Küba aşıya o kadar inanıyor ki 2011 yılından beri kanser hastaları için ücretsiz olarak temin ediliyor ve aşı dünyada yaklaşık 5.000 hastayı tedavi etmek için kullanıldı. Türkiye, akciğer kanseri ile savaşmak için beş hastaneden 39 hasta ile Küba aşısını test etmeye başladı.

İlaç Arjantin lisansı ile ülkemize geldi, Buenos Aires Üniversitesi'ndeki moleküler immünoloji üzerine çalışan araştırmacılar ile işbirliği içinde iki veya üç aylık bir ilk dönem için uygulanacak.

Araştırmacılar, özellikle iki önemli konuya ilgi duyduklarını söylüyorlar.

1. Aşı, kanserli kitleleri kaldıranlarda geri dönen akciğer kanserini önlemek için kullanılabiliyorsa yüksek risk altında olanlar da (örneğin aile bireylerinde akciğer kanseri ve/veya sigara içme öyküsü olanlar gibi) aşıdan yarar görebilir mi?
2. EGF proteininin sadece akciğerde olmadığını düşünürsek prostat, meme, kolon ve pankreas kanserleri de bu aşı için potansiyel hedefler olabilir mi?

Genellikle kanser tedavisi çok pahalıdır, ancak Küba’nın ürettiği aşı ucuza üretilmektedir. Ayrıca kanser tedavisi yan etkileri çok olan ve yıpratıcı tedavilerdir. Oysa Cimavax oldukça az toksisite göstermiştir. Mevcut sonuçlar umut vaat ediyor olmakla birlikte Cimavax’ı gerçekten anlamaya yönelik daha fazla test yapılması gerekmektedir.

Küba ile anlaşmalar tamamladığında ABD de bir kanser enstitüsü aşıyı geliştirmek ve ABD içinde tanıtmak amacıyla öncelikle aşı için FDA onayı alınacak ve klinik araştırmalara başlanacak.

Bu işbirliği her anlamda oldukça heyecan verici bir haber. 55 yıldır Küba’ya seyahat ve ticareti kısıtlanmış ABD, Obama yönetimi sırasında araştırma ve tıbbi cihazlarla ilgili kısıtlamaları kaldırdı. Ambargonun üstesinden gelmek, kanser aşısı gibi önemli gelişmelerde işbirlikleri yaratmanın ilk adımı olmuştur. Bu işbirliği paraya ihtiyaç duyan araştırmaların hızla yapılmasını sağlayacak ve aşı ile ilgili tüm sorulara kısa zamanda cevap verecektir.

Ama Küba’daki gibi ücretsiz dağıtmak ABD politikaları düşünülürse artık bir hayal olacaktır.