Grip Mevsimi ve Gribe Bakış

Havaların soğumaya başlamasıyla birlikte, her yıl sonbahar ve kış aylarında akut olarak üst solunum ve alt solunum yollarını tutarak grip hastalığına neden olan insan influenza virüsleri, Orthomyxoviridae ailesine ait, influenza A, B ve C virüslerinden oluşan tek sarmallı RNA virüsleridir. Sadece inflenza A ve B tipleri insanlarda epidemilere (salgınlara) neden olur. Grip her yaşta görülebilmesi ve son derece bulaşıcı olması, hastalık sonuçlarının ağır seyredebilmesi açısından tüm dünyada önem taşır. Hastalığın yaygın olarak kış aylarında görülmesinin nedeni insanların toplu olarak ortak alanlarda geçirdikleri zamanın artışıyla doğru orantılıdır. Kendi içerisinde influenza A tipi alt gruplara ayrılmaktadır. Mevsimsel influenza epidemilerine daha önce dolaşımda bulunan ve toplumun bağışıklık sergilediği virüs suşlarından antijenik olarak ayrılan yeni virüs suşları neden olabilir ve bu duruma antijenik drift denir. Nadirende varolan bir bağışıklığın az olduğu yada hiç olmadığı tamamen yeni bir influenza türü ortaya çıkabilir ki bu duruma da antijenik shift (değişim) denir ve bu yeni türler de influenza pandemilerine, 2009 yılında (influenza A (H1N1) olduğu gibi, neden olabilir. Dünya çapında önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olan grip virüsü enfeksiyonları tüm dünyada yıllık influenza epidemileri şeklinde tahmini 3 ila 5 milyon arasında ciddi hastalığa ve 250 bin ila 500 bin arasında da ölüme sebebiyet veriyor. İnfluenza A'nın alt tiplerine bakıldığında insanlarda sadece 3 hemaglütin alt tipi (H1, H2, H3) ve 2 nöraminidaz alt tipi (N1 ve N2) yıllık epidemilerden sorumludur. Hemaglütinin ve nöraminidaz virülans yapma potansiyeli için kritiktir ve influenzaya bağışıklık sağlamada anikorları nötralize etmek için ana hedeflerdir. İnfluenza, Pnömoni (zatürre) ve alt solunum yolları enfeksiyonlarının önemli bir nedenidir ve pnömonili hastaların yaklaşık olarak %8 - 10'unda influenza testi pozitiftir. Kuluçka süresi 1-4 gün (ortalama 2 gün) olan influenza virüsü olan kişiler, hastalık belirtileri başlamadan birkaç gün önce başlayarak ve hastalığın artık belirgin olduğu dönem sonrası 5-7 gün arasında virüsü çevrelerine yayabilirler. İlave olarak çocukluk çağında olanlar, viral pnömoni gibi ciddi hastalığı olan yetişkinler ve immün yetmezliği olan kişilerde 10 günden uzun sürelerde virüs bulaştırıcılığı görülebilir. Çoğu insanda komplikasyonsuz hastalık yapan grip, ateş, kas ağrısı, halsizlik, öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı ve baş ağrısı gibi solunum yollarına ait olan belirtilerin ani olarak ortaya çıkmasıyla baş gösterir. Bazı kişilerde daha ciddi komplikasyonların olduğu; influenza ilişkili pnömoni ve alt solunum yolları enfeksiyonları, bakteriyel ve viral enfeksiyonlar (sinüzit, otitis media, pnömoni gibi) ve çoklu organ yetmezliği ve altta yatan akciğer ve kalp hastalıklarının alevlenmesi görülebilir. Nadir komplikasyonlar arasında ise ensefalopati, myokardit, transvers miyelit, perikardit ve reye sendromu görülebilir. Hastalığın başkalarına bulaştırılmasının önlenmesinde yapılabilecek en önemli kişisel koruyucu faktör ellerin uygun şekilde sık ve bolca sabunlu su ile yıkanması ve alkol bazlı sıvılar ile ellerin düzenli olarak dezenfekte edilmesidir.

Diğer yapılabilecekler;

• Grip belirtileri gerileyene kadar uygun şartlar altında evde istirahat etmek
• Ciddi influenza belirtileri olanların diğer kişiler ile yakın temastan kaçınması
• Öpüşme, tokalaşma ve ortak içecek bardaklarının kullanımından kaçınmak
• Öksürür ve aksırırken ağız ve burnu kapayacak şekilde davranmak, koruyucu maske kullanmak
• Sık temas edilen ve paylaşılan yüzeylerin (kapı kolları, uzaktan kumanda gibi) uygun dezenfektan ile silinmesidir.

İnfluenzanın da ciddi komplikasyonlarından olan pnömoni, halk arasında bilinen adıyla zatürre, akciğer dokusunun iltihaplanması anlamına gelmekte ve yine özellikle kış aylarında özellikle risk gruplarında ki, çocukluk çağı, 65 yaş üzeri ve/veya kronik rahatsızlıkları olan, bağışıklık sistemi baskılanmış olan grupta önemli ve ciddi hastalık tablosu yapabilmektedir. Grip ile benzer bulaş yolu olan pnömoniden de korunmada risk gruplarına pnömokok aşısı uygulanabilir. Yine belirli kurallar dahilinde yapılabilen pnömokok aşısı yaptırma aşamasında doktorunuza danışabilirsiniz.

Laboratuvarımızda grip etkenini ortaya koymak adına nazopharngeal (burun) ve oro pharyngeal (boğaz) bölgeden kuru swab örneklerinden İnfluenza A, B ve Mevsimsel Grip etkenleri PCR yöntemi ile çalışılabilmektedir. Yine aynı şekilde pnömoni açısından kişinin koruyuculuğunu ortaya koymada pnömokok antikoru düzeyinin belirlenmesi için kan örneğinden çalışma yapılabilmektedir.

Belirtileri nedeniyle grip hastalığıyla genellikle karıştırılabilinen ve yine sonbahar, kış aylarında özellikle görülen soğuk algınlığı (nezle) ise çok sayıda farklı virüs nedeni ile oluşabilmektedir, burada en sık görülen etken rhinovirüslerdir.

KAYNAKLAR:

https://www.cdc.gov/flu/about/season/flu-season-2017-2018.htm

http://www.nicd.ac.za/wp-content/uploads/2017/03/Influenza-guidelines-final_25_05_2017.pdf

http://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/early/2017/09/06/peds.2017-2550.full.pdf