Delta Varyantı; Sürü Bağışıklığını Sağlamak İmkansız Mı?

Hızlı ve etkin bir aşılama yapıldığında SARS -CoV-2'ye karşı sürü bağışıklığı gelişeceğini ve virüse karşı antikorları olmayan insanlar için bile enfeksiyon riskinin azalacağını umuyorduk. Ancak SARS-CoV-2'nin Delta varyantının ne kadar bulaşıcı olduğu gözlendikçe sürü bağışıklığının düşük bir “olasılık” olabileceği fikri de düşünülmeye başlandı. Aşılılar enfeksiyona yakalansa dahi invaziv müdahale ve ölüm oranının az olduğu biliniyor.

Varyantların süratle gelişmesi, buna bağlı aşıların yapısının değişmesi sürü bağışıklığı sağlamada ne kadar etkin olabilir? Mevcut verilerle öngörümüz, aşıların Delta varyantına karşı tam olarak koruyuculuğu sağlamasa da ağır hastalık ve ölüm riskini azaltacağı, COVID-19’ın ise Influenza gibi epidemik olacağı yönünde. Enfeksiyonun endemik olarak devam edeceği düşünülür ise ilaç/tedavi ihtiyacı gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Sürü bağışıklığı, bir popülasyondaki çok sayıda bireyin bir virüse karşı bağışık olduğu durumda virüsün yayılmasını durdurabileceği durumunu tanımlar. Aşı ise sürü bağışıklığı sağlanırsa virüse karşı antikor yanıtı olmayan insanlar bile bir dereceye kadar korunabilirler.

COVID-19 pandemisi başladığından beri istenen ve arzulanan aşı ile bu sürü bağışıklığının sağlanmasıydı ama tüm dünyada yayılmakta olan SARS-CoV-2'nin Delta varyantı daha bulaşıcı olduğundan ve potansiyel olarak COVID-19 aşılarının etkinliğini azalttığından sürü bağışıklığını sağlayamayacağımız endişesi oluşmaya başladı.

Bu endişe REACT 1 çalışması sonuçları gözlendikçe arttı (2). REACT1 çalışması Londra’daki İmpreial Kolej’i tarafından yapılan bir çalışma ile İngiltere'de 150.000 kadar kişi COVID-19 için rastgele test edildi. Delta varyantının tamamen baskın olduğu ve COVID-19 aşılarının etkinliğinin %49'a düştüğü tespit edildi. Sürü bağışıklığının artık “olası” olmadığının öne sürülmesinin nedeni buydu. SARS-CoV-2 hala önemli sayıda tam aşılı kişiye yayılabilirse, virüse karşı bağışıklık yanıtı olmayanlar enfeksiyona karşı ne yazık ki savunmasız olacaktır.

Gerçek sürü bağışıklığı için, iyi bir aşılama düzeyine ve steril bağışıklığın kanıtına ihtiyacınız vardır. Yani aşı olduğunuz enfeksiyon size bulaşmaz. Ama COVID-19’da ne aşıdan ne de önceki enfeksiyondan tüm bireyler için tam steril bağışıklık kanıtı elde edemiyoruz. Daha ziyade, birçokları için ya semptomatik hastalıktan ya da ciddi hastalıklardan kısmi bir koruma var gibi görünüyor.

Bu nedenle, aşı olmuş kişiler hala potansiyel olarak enfekte olabilir ve virüsü başkalarına bulaştırabilir. Ama aşı olan insanların aşı olmayanlara göre çok daha az virüs bulaştırdığına dair açık kanıtlar vardır.

Aslında mesele aşının etkinliğinin düşmesi değil daha çok aşının Delta varyantının bulaşmasını durdurmaması ve dünya genelinde çok sayıda viral replikasyon yani yayılma ve dolayısıyla üreme olduğu sürece, bağışıklıktan kaçabilecek yeni varyantların ortaya çıkma olasılığıdır.

Aşı etkinliği Delta varyantına karşı biraz düştü, ama yine de semptomatik hastalıklardan ve şiddetli hastalıktan iyi bir koruma düzeyi sağlayacak kadar yüksek. Hala hastaneye yatışların çoğunluğunu aşılanmamış bireyler oluşturuyor.

Aşıların etkinliği düşükse destekleyici doza ihtiyacımız olacak mı? Aşıların şiddetli COVID-19'a karşı korumadaki etkinliği ortada. Bu nedenle destekleyici aşılar yalnızca hastalığa karşı oldukça savunmasız ve bağışıklık sistemleri zayıf kişiler için gerekli olabilir.

Sağlıklı ve 50 yaş üzeri için güçlendirici doz vermek bu aşamada gereksiz gözüküyor. Bağışıklık belleğinin etkin ve semptomatik enfeksiyona karşı koruduğu ve bulaşmayı azalttığına dair kanıtlara sahibiz.

Bu nedenle gereksiz destekleyici dozlar yerine aşı tedarikinde zorluk çeken daha yoksul ülkelerdeki insanların büyük çoğunluğunun aşı olması sağlanmalıdır. Yeni varyantların çıkmasına engel olmak için virüsün küresel olarak yayılma, üreme ve kopyalanma düzeyini azaltmak için uğraşılmalıdır. Yüksek düzeyde bulaşma olduğu sürece, yüksek düzeyde replikasyon ve virüsün daha ciddi bir forma dönüşmesi ve/veya aşıların kontrolünden uzaklaşması riski söz konusudur.

Kaynak:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/has-the-delta-variant-of-sars-cov-2-made-herd-immunity-impossible
2. https://www.gov.uk/government/news/react-study-shows-fully-vaccinated-are-three-times-less-likely-to-be-infected