Aralık Ayı Sars-Cov-2 Verileri
Sağlık Bakanlığı’nca açıklanan COVID-19 pandemisine ilişkin tablolarda sürecin başından bugüne farklı zamanlarda veri başlıkları ve başlık tanımlarında değişiklikler yapıldı. Bu değişikler pandeminin seyrine ilişkin yapılacak yorumları zorlaştırmakta ve eksik veya doğru tanımlanmamış bilgiler karmaşıklığa neden olmaktadır.
Son dönem değişikliklerden biri “Hasta” ve “Vaka” tanımlarına ilişkin olarak yapılmıştır. Hatırlanacağı üzere 28 Temmuz tarihi itibariyle resmi otorite tarafından vaka sayısı değil, hasta sayısının (tedavi gerektiren semptomları olan hastalar) rapor edilmesi uygulamasına geçilmişti. İtirazlar ve çekincelerin belirtilmesi üzerine Sağlık Bakanlığı tarafından 26 Kasım tarihinden sonra ise vaka sayıları da ayrıca paylaşılmaya başlandı.
Vaka olarak tanımlanan bireyler PCR testi pozitif çıkmış olmasına karşın semptomsuz olduklarından evde izolasyon takibinde olan kişiler olarak açıklandı. Ardından 10 Aralık itibariyle geçmiş dönemde açıklanmayan vaka sayıları toplam vaka sayısı başlığı altında birleştirilmiştir. 9 Aralık tarihinde 558 bin 517 olan toplam vaka sayısı, 10 Aralık tarihinde bir milyon 748 bin 567 olarak tabloda yer aldı.
Tüm dünyada veriler vaka sayısı olarak verildiği ve ülkemizde açıklanan hasta sayıları bu tablolara vaka sayısı olarak yansıdığı için, bu uygulama değişikliğinin oluşturduğu olağan dışı günlük artış, uluslararası veri izleme tablolarında (worldometers gibi) dikkat çekmesine neden olmuştur.
Vaka ve hasta sayılarının turkuaz tablolarda ayrı ayrı yerini almaya başlaması günlük hasta/vaka oranlarının da direkt olarak hesaplanabilmesine imkan sağlamıştır.
Toplam ve günlük hasta /vaka oranları 10 Aralık itibariyle Grafik 1’de yer almaktadır. Görüldüğü üzere toplam sayılardan elde edilen hasta/vaka oranı %30 civarında iken günlük sayılardan elde edilen hasta/vaka oranı %15-20 aralığındadır.
Grafik 1. Toplam ve günlük hasta/vaka oranları (10 Aralık itibariyle)
Günlük vaka sayılarında dikkat çeken bir husus ise Aralık ayı ortalarına kadar 30 bin civarında seyrederken 16 Aralık sonrasında bir düşüş trendine girerek 10 gün gibi kısa bir sürede 20 binlerin altına inmiştir. Benzer şekilde günlük hasta sayıları Aralık ayının ilk günlerinde 6-7 bin aralığında seyrederken 10 Aralık itibariyle düşüş trendine girerek 15 gün içerinde 3 binler civarına kadar gerilemiştir. Bunlara paralel olarak günlük vaka/test oranı da incelendiğinde ilginç bir şekilde Aralık ayının ilk 8 gününde %16-17 aralığında iken, sonraki 8 günde %14-16 aralığında seyretmiş 16 Aralık itibariyle ise çok hızlı bir düşüş trendine girerek sadece 9 günde %8,7 (25 Aralık) değerine ulaşmıştır. Test kriterlerinde herhangi bir değişiklik ilan edilmemiş olmasına rağmen bu düşüş izaha muhtaçtır.
Grafik 2. Günlük hasta, vaka sayıları ve vaka/test oranı
Toplam vaka sayısına 10 Aralık tarihinde geçmiş verilerin eklenmesinin ardından 12 Aralık tarihinde toplam iyileşen hasta sayına izolasyon süresi dolan vakalar da (Bir milyon 103 bin 265 vaka) eklenmiş ve 11 Aralık tarihinde 458 bin 109 olan toplam iyileşen hasta sayısı bir milyon 581 bin 565 olarak açıklanmıştır. Ayrıca günlük iyileşen sayılarına da (hasta olarak tanımlanmayan) izolasyon süreci tamamlanan vakalar dahil edilmeye başlanmıştır.
Ülkemizde ölüm oranı (hızı) toplam hasta sayısı üzerinden “hasta ölüm oranı” şeklinde hesaplandığında Aralık ayı itibariyle %2,75’ten %3,1 düzeyine, düzeltilmiş (21 gün önceki toplam hasta sayısı üzerinden hesaplanan) “hasta ölüm oranı” ise %3,49’ten %3,68 düzeyine doğru olumsuz bir değişim görülmektedir (Grafik 3).
Ölüm oranları yönüyle Türkiye ile diğer ülkeleri veya dünya genelindeki durumu karşılaştırabilmek için (dünyada ve diğer ülkelerde vaka/hasta ayrımı yapılmadığından) vaka sayıları üzerinden “vaka ölüm oranı (hızı)” hesaplanması gerekir. Türkiye için vaka ölüm oranı hesaplanmış ve yaklaşık %0,9 civarında seyrettiği görülmektedir (Grafik 3). Dünya genelinde vaka ölüm oranı yaklaşık ise %2,2; Amerika Birleşik Devletleri’nde %1,76; Belçika’da %2,99, Hollanda %1,47; İsrail’de %0,8; Fransa’da %2,45; İngiltere’de %3,16; Danimarka’da %0,79; Almanya’da %1,84; Azerbaycan’da %1,14; Irak’ta ise %2,16 olarak hesaplanmıştır. Görüldüğü üzere Türkiye’de ile benzer düzeyde vaka ölüm oranına sahip ülkeler Danimarka ve İsrail olarak karşımıza çıkmaktadır. Öte yandan Azerbaycan bir istisna olarak ayrı tutulursa özellikle İngiltere ve Belçika’da 3 kattan fazla, diğer ülkelerde ise 2-3 kat daha yüksek ölüm oranlarının varlığı dikkat çekmektedir.
Düzeltilmiş vaka ölüm oranı ise toplam hasta vaka oranına göre vaka sayıları tahminine dayanarak hesaplanmış ve yaklaşık %1,1 civarında olduğu gözükmektedir (Grafik 3).
Grafik 3. Ölüm Oranı ve Düzeltilmiş Ölüm Oranı
Ağır hasta sayıları da incelendiğinde Aralık ayında 15’ine kadar olan yükseliş trendinin 15’inden sonra hızlı bir inişe geçtiği görülmektedir (Grafik 4). Hastalarda zatürre oranları incelendiğinde ise 1-21 Aralık tarihleri arasında %3,3 düzeylerinden %2,9’lara kadar gerilemiş olmasına karşın, 21 Aralık itibariyle birden %4,1 düzeyine yükselmiştir (Grafik 4).
Grafik 4. Ağır Hasta Sayısı ve Hastalarda Zatürre Oranları
Son olarak toplam vaka üzerinden nüfusa oranla enfekte hasta sayısı ise her bir milyon kişi için yaklaşık Türkiye’de 25 bin, Amerika Birleşik Devletleri’nde 58 bin, Belçika’da 55 bin, Hollanda ve İsrail’de 43 bin, Fransa’da 39 bin, İngiltere’de 33 bin, Danimarka’da 25 bin, Almanya’da 20 bin, Azerbaycan’da 21 bin, Irak’ta ise 15 bin şeklindedir.
Kaynak:
- https://www.worldometers.info/coronavirus/#countries
- https://covid19.saglik.gov.tr/
- https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66935/genel-koronavirus-tablosu.html?gclid=CjwKCAiA25v_BRBNEiwAZb4-Zaludvp2dymwHiweCt6TwTZw698zNgcqaMVV90lVqusRZT0VtaYurhoC8VYQAvD_BwE