Akademik Basından Covid 19 Pandemisi Haberleri
KISA KISA
- ÜLKEMİZDE OLDUĞU GİBİ AVRUPA BİRLİĞİ’NDE DE VAKA SAYILARI ARTIYOR.
(Kaynak:https://who.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/ead3c6475654481ca51c248d52ab9c61)
Artışta 20-30 yaş grubunda etkin. Artış hızı artmasına rağmen yoğun bakım hizmeti gerektirenlerin ve ölenlerin hızında azalma var. Normalleşme sürecinde korumamız gereken KALABALIKLARDAN UZAK KALMAK VE MESAFEYİ KORUMAK, MASKE TAKMAK, EL TEMİZLİĞİ gibi kavramların ihmal edilmesi yayılımın sebebi olarak gösteriliyor. Bu artış; Batı ülkelerinde tatil merkezlerindeki korunmasız yaşam ve ülkelerine gelen ziyaretçiler kaynaklı iken, ülkemizde ise daha ziyade şehir merkezlerinde nüfus yoğun alanlar oluşturmak ve bu alanlarda uzun süre geçirmek, büyük şehirlerden köylere dönüşler, ziyaretler ve oralarda yoğunluk oluşturan “korunmasız, yoğun” bir araya gelişler (düğün, taziye ziyareti,vb) , kaynaklı olmaktadır.
- NEM ORANIYLA VİRÜSÜN YAYILMASI TERS ORANTILI
Hava ne kadar kuruysa enfektif aerosol (virüs taşıyan partikül) o kadar hafif ve küçük olup havada kalma süresi o kadar uzamaktadır. Tersi havanın nem oranı ne kadar yüksekse enfektif aerosol (virüs taşıyan partikül) ‘ün çökmesi o kadar çabuk olup inhale edilmesi (solunması), enfektif olması o kadar az olmaktadır. Bu gerçek Sadece SARS-Cov-2 için değil, tüm virüsler için gereklidir. Rutubetin %1 oranında düşmesi enfektiviteyi % 5-7 oranında artırmaktadır. Virüsün soğukta daha uzun süre yaşam şansı bulması dışında kış şartlarında kapalı ortamda enfeksiyon olasılığı kaçınılmaz olarak yüksektir. Ayrıca aynı nedenlerle üst solunum yolu virüsleriyle ( influenza, RSV, diğer Corano virüsleri) oluşacak enfeksiyonlar hem tabloyu karıştıracak hem de mortaliteyi artıracaktır.
(Kaynak:https://www.tropos.de/en/current-issues/press-releases/details/coronavirus-sars-cov-2-breitet-sich-bei-niedriger-luftfeuchtigkeit-in-innenraeumen-staerker-aus)
- EĞİTİMİN BAŞLAMASI VE TOPLUMSAL BAĞIŞIKLIK
Okulların, Üniversitelerin açılması doğal olarak toplum içi kontaminasyonu artıracaktır. Pandemi başından beri toplumsal bağışıklığı artırma çalışmalarını deneyen ülkeler geri adım atmak durumunda kalmışlardır. Eğitimde süreklilik uzaktan eğitim ve denetimle belli yaş gruplarında etkin bir şekilde sağlanabilirse de, özellikle ilk ve okul öncesi eğitimde oyunla kurulacak sosyalleşme; grup, sınıf oluşturmadan, bireyler arası temas olmadan nasıl kurulur?
Toplumsal yoğunluk (kalabalık) oluşturmadan, el-ağız sağlığını, tuvalet hijyenini sürdürerek yüz yüze (sınıf içi) eğitim modellemeleri özellikle yükseköğretimde denenecektir. Virüsü alsa bile, semptomsuz veya ağır tablolar oluşturmadan hastalığın sonuçlanmasını beklediğimiz genç yaş grubunun enfeksiyon zincirinde artırıcı bir rol oynamaması için sınıf eğitimine giren çocuklarımızın, gençlerimizin yaşlı toplumla ilişkileri mesafeli tutulmalıdır. Bu gruptaki çocuklarımızın, gençlerimizin kendi sağlıklarını korumaları için eşlik eden başka hastalıkları varsa onlar yakından takip ve tedavi edilmeli, kendi yaş gruplarının gerektirdiği bütün aşılar tamamlanmalı ve her tür pandemi tedbirine tam uyduklarından emin olunmalıdır. (Bakınız bültendeki okul-eğitim yazımız)
- COVID 19 HASTALIĞINDA ÇOCUKLARIN, GENÇLERİN ROLÜ:
ABD CDC’ ye göre Mart ayından bu yana çocuklarda gözlenen enfeksiyon hızı ve sayısı muntazam olarak artmaktadır. (elimizde ülkemiz için genel veya özel olarak artış trendine göre bilgimiz yoktur). ABD toplumunun %22 kadarı çocukken enfekte olanların sadece %7.3'ü çocuktur. Bu oran okullar açılınca ne olacaktır? Bu gruptan aile bireylerine ve topluma yayılım oranları nasıl olacaktır?
6 yaş altı çocuklar, bilhassa 2 yaş altı, daha az semptom verir, ancak eğer yoğun semptomlu iseler yoğun bakım gereksinim oranlarının yüksek olabileceği hatırda tutulmalıdır.
CDC; Çocukların
- Yetişkinlere nazaran enfeksiyona daha hassas olup olmadıkları,
- Yetişkinler kadar etkin bir şekilde enfeksiyon yayıp yaymadıkları,
- Yetişkinler kadar veya daha fazla viral yük taşıyıp taşımadıkları hakkında yeterli ve güvenilir bilgi birikiminin olmadığını, ancak ÇOCUKLARIN EV İÇİNDE VE SOSYAL ALANLARDA (KAMPLARDA/SINIFLARDA) yetişkinlerden farklı olmayacak şekilde virüsü yayabileceklerini belirtiyor. Bu noktada mevsimsel nezlede, üst solunum yolu salgılarını kendi etkin kontrol edemeyen, temizleyemeyen ve mesafeyi koruyamayan çocukların erişkinlerden daha aktif olduğunu unutmayalım!
(Kaynak: https.//www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/pediatric-hcp.html)
Çocuklarda COVID-19 hastalığının kuluçka dönemi yetişkinle aynı.
Çocukta enfeksiyonun %16 - %45’sı (değişik protokollerde tanımlanan semptomsuz kabul edilme kriterlerine göre) semptomsuz geçerken, belirti gösterenlerde belirtilerin iki grupta toplayabiliriz:
- Şikayet olarak: Öksürük (sürekli veya kesik kesik) ve Ateş en önemlileri. Çocukla iletişim kurulabiliyorsa; yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrıları, koku alma kaybı, karın ağrısı da mutlaka sorgulanmalı.
- Gözlem olarak bulgu: Burun akıntısı, ishal, bulantı kusma. Yemek atlamak, iştah kaybı erken uyarılar arasında yer alabilir.
Ayırıcı tanı; benzer bulgular varsa influenza, streptekok faranjiti, allerjik rinitten ayırt edilmesi lazım. Bunun için laboratuvar testleri: Burun -ağız boşluğundan alınan sürüntüde Sars-Cov-2 ye özgül viral gen parçalarının veya ACE-2 RNA miktarının gösterilmesine veya geçirilmiş enfeksiyon ise virüsün kapsit ve / veya Spike proteinlerine karşı oluşmuş değişik tipteki antikorların hepsinin bir arada veya ayrı ayrı gösterilmesine dayanır.
MULT-SİSTEM ENFLAMATUAR SENDROM (MIS-C) NEDİR?
Sars–COV 2 virüsünü semptomsuz veya hafif atlatması beklenen yaş grubundaki, yani 21 yaş altındaki bir bireyde SARS-COV2'e bağlı çoklu organ/sistem tutulumuyla karakterize ağır bir klinik tablodur, doktora başvuruyu ve hastane bakımını gerektirir.
Tanı kriterleri:
- 21 yaş altında olmak
- Ateş: 24 saattir, 38.0°C üzerinde sürüyorsa veya 24 saattir, sübjektif olarak ateş varlığı belirtiliyorsa
- İnflamasyona ait laboratuvar bulgusu (CRP, sedimantasyon hızı, fibrinojen, pro-kalsitonin, d-dimer, ferritin, LDH veya interlökin 6 (IL-6) yüksekliği, artmış nötrofil, azalmış lenfosit ve düşük albümin düzeyleri, vb)
- En az 2 sisteme ait organ (kalp, böbrek, solunum sistemi, hematolojik sistem, gastrointestinal sistem, dermatolojk sistem, nörolojik sistem) tutulumu
- Ve başka bir olası tanı bulunamaması
- Ve mevcut veya yakın tarihli SARS-CoV-2 enfeksiyonu varlığının PCR veya serolojiyle doğrulanması veya şüpheli ya da doğrulanmış bir COVID-19 vakasıyla, semptomların başlamasından 4 hafta öncesine kadar bir temas olması
(Kaynak: https://www.cdc.gov/mis-c/hcp/index.html)