Çölyak Hastalığı, Anksiyete ve Güneş Altında Güzel Bir Kahvaltı….
Çocuğunuzun her uyanık anında midesi bulanıyor; okul için hazırlanıyor - hasta hissediyor, yatma zamanı geldi – yine hastalandı. Onu doktordan doktora sürüklüyorsunuz. Ama nedenini bulamıyorsunuz. Okuldan önce acı içinde kıvranırken evde kalmasına izin verdiğinizde tamamen iyi görünüyor. Yoksa numara mı yapıyor? Hayır, size yalan söylemiyor. Çocuğunuzun sadece anksiyetesi var ve yaşadığı mide bulantısı çok gerçek.
Çocuğunuzda tıbbi bir rahatsızlıkla açıklanamayan mide ağrısı, uykusuzluk, baş ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel belirtiler varsa, endişeli, sinirli, huzursuz olduğunu düşünüyorsanız, okul notları düştü ve okuldan kaçıyorsa bir uzmandan yardım almalı, bu belirtilerin kalıcı hale gelmesini engellemelisiniz.
Anksiyete, vücudun stresle başa çıkmamıza ve tepki vermemize yardımcı olmasının yoludur. Pozitif stres, çoğunlukla herkesi etkileyen bir endişe biçimidir. İnsanlar tipik olarak bu tür bir kaygıyı ilkokula başlama, sahneye çıkma, önemli bir sınav gibi durumlarda yaşarlar. Kaygı aşırı ve irrasyonel hale geldiğinde ve günlük yaşamımızı ve ilişkilerimizi etkilediğinde bir bozukluk olarak kabul edilir ve uygun şekilde tedavi edilmezse kötüleşebilir.
Çocuklarda da anksiyete bozukluğu düşünülenin aksine oldukça yaygındır(%5-18). Çoğunlukla sadece Anaokuluna veya 1. Sınıf'a başlayan küçük çocuklarda ayrılık kaygısı olduğunu düşünürüz ama gerçekte, üniversiteye gidenler de dâhil olmak üzere, her yaştan çocuk ve gençler, beklenmedik kaygı bozuklukları yaşayabilirler.
Çoğunlukla anne baba olarak çaresiz hissediyoruz ve hatalı çözüm yolları buluyoruz. Çocuğu korktuğu obje veya duruma maruz bırakma, cezalandırma, tehdit etme, kınama, dalga geçme vb.
Oysa uzmanlar çocuklara güven duygusu aşılamak ve endişelendiği şey hakkında konuşmak gerektiğini düşünüyorlar. Çocuğunuza bunun normal olduğunu ve herkesin bazen bu hissi yaşayabileceği ve geçeceğini anlatmak önemlidir. Elbette özellikle gençler neden endişeli olduklarını ifade etmeyi, bunun hakkında konuşmayı istemeyebilirler. Sadece onlara istedikleri zaman sohbet etmek için orada olduğunuzu hatırlatmak yeterli olacaktır. İlaç tedavisi ihtiyacına bir doktor ile birlikte karar vermek gerekir.
Peki, çocuğunuzun diyetini değiştirmek kaygıyla savaşmamıza yardımcı olur mu? Diyet ve egzersiz gibi faktörler kaygı ve depresyonu azaltmaya yardımcı olacağı yapılan birçok çalışma ile kanıtlanmıştır. Yediğimiz ve içtiğimiz şeyin ruh halimizi doğrudan etkilediği fikri yeni değildir. Zor bir günden sonra bir bardak çaydaki huzuru kim inkâr edebilir? Her şeyden önce, asla kahvaltıyı atlamamak gerekir! Güne iyi bir yemekle başladığımızda neredeyse hepimiz daha iyi hissederiz. Yüksek proteinli bir kahvaltı gün boyu odaklanmayı ve ruh halini düzeltmeye yardımcı olur. Çocuğunuzun ilk zilden sonuncuya kadar parlamasına yardımcı olmak için bunu unutmayın. Araştırmalar kahvaltı ve akademik başarı arasında doğrudan bir ilişki olduğunu da göstermektedir. Pediatri ve Adolesan Tıp Arşivi'nde yayınlanan bir çalışma, düzenli olarak kahvaltı yapan çocukların daha yüksek okuma ve matematik puanlarına, daha düşük kaygı düzeylerine, daha az dikkat sorununa sahip olduklarını göstermiştir.
Kahvaltının günün en önemli öğünü olduğunu biz biliyoruz ama çocuklarımız o kadar hareketli ve ele avuca sığmazlar ki onları sabah okula gitmeden önce bir lokma bir şey yemeğe razı etmek çok zor. Yataktan kazıyarak uyandırmak, giysilerini giydirmek, dişlerini fırçalatmak ve sırt çantasını hazırlamakla uğraşırken ciddi bir kahvaltı için çok az zaman harcayabiliriz.
Üstelik kahvaltı söz konusu olduğunda ne sevdikleri belli; karbonhidratlar. Seçtikleri yemek tost, poğaça, simit kısaca “beyaz unla yapılan her şey”.
Sabah karbonhidrat yemenin yanlış bir yanı yok, hiç kahvaltı yapmamasından iyi, dikkatsizlik için de bir reçete olabilir. Herhangi birimizin kan şekeri düşükse panik atak benzeri belirtiler oluştuğunu bilirsiniz. Karbonhidratlar sabah boyunca çocuğun kan şekerini yükseltir ve sınıfta odaklanmasını engelleyebilecek enerji düşüşlerini önler. Ama endişeli çocuklar vücutlarındaki herhangi bir fizyolojik değişikliğe karşı çok daha hassastırlar ve karbonhidratlar şekerlerini hızla yükseltir ardından hızla da düşürerek düzensizliklere neden olabilir. Bu nedenle vücut şekerini protein alarak sabitlemek daha doğrudur. Proteinler çocuğunuzun kan şekerini gün boyunca sabit tutmasını sağlar.
Yumurta iyi bir protein kaynağıdır, kahvaltıda iki yumurta yemenin karbonhidrat açısından zengin bir kahvaltı yapanlara göre daha enerjik hissettirdiği gösterilmiştir (Ağustos 2008).
Tam tahıllar, meyveler ve/veya sebzelerden elde edilen yüksek protein ve kompleks karbonhidratlardan oluşan dengeli bir kahvaltı, bir sonraki öğüne kadar zihinsel ve fiziksel enerjiyi sürdürmek için yeterli kalorili besinlerin temin edilmesini sağlar. Tahıllar, yulaf ezmesi ve müsli içine katılan kuruyemişler vitamin ve mineral içeriğini yükseltmeye yardımcı olur. Tahıllar içindeki B Kompleks vitaminler sinir sistemi için çok önemlidir, bu yüzden yeterli miktarda almak gerekir, Magnezyum vücuttaki birçok sistem için önemlidir, fakat aynı zamanda çocuğunuzun huzurlu bir uyku için geceleri sakin olmasına yardımcı olacaktır. Kompleks karbonhidratlar olarak kabul ettiğimiz tam tahıllı bir tost yüksek proteinli bir kahvaltıya iyi bir destek olacaktır. Kompleks karbonhidratlar beyinde Serotonin'i arttırıyor ve serotonin ruh halimizi kontrol eden önemli oyunculardan biridir.
Ayrıca, C vitamini böbreküstü bezlerini destekler ve böbrek üstü bezleri anksiyete zamanlarında çok fazla çalıştıklarından bu çok önemlidir. Taze meyve; portakal ya da greyfurt suyu ile alacakları C vitamini her çocuğun kahvaltısının bir parçası olmalıdır. Probiyotikler, beyin ve bağırsak florası arasında bağlantı olduğunu gösteren araştırmalar sağlıklı bir bağırsak florası için probiyotik gıdalar yenmesinin önermektedirler. Bağırsak florası ve anksiyete ile ilgili çalışmalar fermente yiyecekler yememiz ve çocuklarımıza yedirmemiz için bizi teşvik ediyorlar. Omega 3 yağ asitleri, faydalarını okumadığımız beslenme yazısına rastlamıyoruz. Ne yazık ki omega 3 yağ asitleri keten tohumu, morina ve somon gibi çocuklar için favori olmayan yemeklerin içinde var. Ama unutmayın ceviz de iyi bir omega 3 deposu. Son olarak D vitamininin anksiyete için yararlarını gösteren araştırmalar var.
Öyleyse kahvaltımızı balkonda yapalım her şeye biraz güneş ışığı serpiştirelim ve endişeli çocuğumuzu kaygı düşmanı bir diyetle okuluna hazırlayalım. Bir taşla iki kuş vuralım!
Araştırmacılar kaygı belirtilerinin altta yatan gizli nedenlerini tespit etmeye çalışan ve bu belirtilerin diyette belirli değişikliklerle tedavi edilip edilemeyeceğini inceleyen çalışmalar yürütüyorlar. Özellikle, glütensiz diyetin anksiyete üzerine etkisi ile ilgili bir vaka tartışması hem şaşırtıcı hem de ümit vericidir.
Glüten intoleransı olarak bilinen Çölyak hastalığı (CD), genel popülasyonun yaklaşık yüzde birini etkiler. Semptomları genellikle diare, hazımsızlık ve anemidir. Bununla birlikte, çölyak hastalığının “nonklasik” belirtileri olarak migren, depresyon ve anksiyete de gözlenebilmektedir. Bu bilgiden yola çıkarak bir grup araştırmacı, geleneksel tedavilere cevap vermeyen bir anksiyete ve depresyon hastasına çölyak (glütensiz)diyeti vermenin düzelme yapıp yapmayacağını belirlemeye çalıştılar. Tedaviye başlamadan hastalara çölyak testleri yapıldı pozitif bulunup tanı konduktan sonra glütensiz diyete başlandı. Tedaviden üç ay sonra; ruhsal durumunun ve aktivitesinin normalleştiği, önceden tedavi edilemeyen anksiyete ve depresyon semptomlarının ortadan kalktığını gördüler. Bu çalışma sadece bir kadının ruh sağlığına ve tedavisine odaklanmış olmasına rağmen, olumlu sonuçlar, glüten intoleransının endişe ve depresyon belirtilerine sıklıkla göz ardı edilen bir etken olduğunu düşündürmektedir.