Omicron Varyantı İle İlgili Son Durum Ve Hatırlatma Dozları
İçerisinde bulunduğumuz günlerde dünyada Omicron varyantına bağlı olgu sayıları hızla artmaya devam etmekte. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 16 Aralık 2021 itibarıyla 6 bölgesinin tamamında, toplam 89 ülkede Omicron varyantı görüldüğü bildirildi. Varyantın en son Güney Doğu Asya Bölgesi’nde 7 ülkede daha saptanmasının ardından DSÖ, 18 Aralıkta yayınladığı raporda varyantın daha fazla yayılımının önlenebilmesi için dünya genelinde tüm ülkelerde halk sağlığını koruyucu önlemlerinin derecesinin acilen arttırılması gerektiğini duyurdu. Omicron varyantı SARS CoV-2 virüsünün şimdiye dek saptanan diğer varyantlarından daha hızlı yayılma özelliği gösteriyor. Varyant, 30’dan fazlası virüsün hücreye bağlanmasında rol oynayan ve korunma için mevcut aşıların hedef aldığı spike proteinine ait çok fazla sayıda mutasyon içermekte. Sahip olduğu mutasyonların virüse daha hızlı yayılabilme özelliği kazandırdığı ve virüsün aşılamayla veya doğal yoldan enfeksiyonu geçirerek kazanılan bağışıklıktan kaçabilme potansiyeli kazandırdığı düşünülüyor. Bu özellikleri nedeniyle Omicron varyantı ve virüsün yayılımı devam ettiği sürece gelecekte gelişebilecek yeni varyantlar pandeminin son bulması adına en büyük tehdidi oluşturuyor.
Omicron varyantının belirmesiyle karşı karşıya kalınan tehdidin boyutunun tam olarak değerlendirebilmesi için varyant ile ilgili dört sorunun cevaplandırılması gerekiyor:
- Varyant ne kadar bulaşıcı?
- Kullanımda olan aşılar veya daha öncesinde covid geçirmiş olmak bulaş, enfeksiyon gelişimi, belirtili hastalıktan veya ölüme karşı ne derecede koruyuculuk sağlıyor?
- Önceki varyantlarla karşılaştırıldığında virülansı yani hastalık yapabilme gücünde nasıl bir değişim meydana geldi?
- Toplum virüsün uğradığı değişimlerin dinamiğini ne derecede algılıyor, karşı karşıya kalınılan tehdidin ve virüsün yayılımının önlenebilmesi için alınan önlemlerin öneminin ne derece farkında ve uyum sağlıyor?
Eldeki verilere göre Omicron, Delta varyantından belirgin şekilde daha hızlı yayılıyor. Toplum içi bulaşın görüldüğü ülkelerde ikiye katlanma süresinin 1,3-2 gün. Virüsün Delta Varyantına göre daha avantajlı olan çoğalma yeteneğinin bağışıklık sisteminden kaçabilme yeteneğine mi bağlı yoksa bulaşıcılığının artmasına neden olan içsel özelliklerinden mi veya her ikisinin birlikte etki etmesinden mi kaynaklandığı henüz tam olarak bilinmiyor. Ancak mevcut veriler Omicron Varyantı ile toplum içi bulaşın görüldüğü ülkelerde bu varyantın Delta’nın önüne geçerek dolaşımda baskın hale geçeceğini gösteriyor. Güney Afrika’dan gelen verilere göre Omicron varyantı ile reenfeksiyon oranı da Delta’ya göre daha yüksek. Oluşturduğu hastalığın şiddeti, aşılar ve geçirilmiş hastalık yoluyla kazanılan bağışıklığın hastalık şiddeti üzerine etkisi hakkındaki bilgilerimiz henüz yeterli değil. İngiltere ve Güney Afrika’da vaka sayıları ve Omicron’a bağlı covid nedeniyle hastaneye yatış gereken hasta sayıları artmaya devam ederken, DSÖ Omicron’un kesinlikle hafif hastalık tablosuna yol açıyor diye düşünülerek hafife alınmaması gerektiğini, önlemlere uyulmazsa, artan vaka sayılarının sağlık sistemlerini zorlayabileceği ve tıkanmalara neden olabileceği yönünde uyarıyor. İlk veriler Omicron’a karşı aşılama veya geçirilmiş enfeksiyon yoluyla kazanılmış olan nötralizasyon titresinde düşüş olduğunu, Omicron’un bu yolla kazanılan bağışıklığın koruyucu etkisinden kaçabilme potansiyeli olduğunu gösteriyor.
İngiltere’den bildirilen az sayıda hasta üzerindeki erken çalışma sonuçları ülkemizde de kullanımda olan m RNA aşısı BioNTech-Comirnaty aşısı ve İngiltere’de kullanımda olan AstraZeneca-Vaxzevria viral vektör aşısı ile tam doz aşılanan bireylerde Delta ile karşılaştırıldığında semptomatik hastalığa karşı aşıların koruyucu etkinliğinde Omicron için bir düşüş söz konusu olduğunu ancak Biontech aşısı ile booster dozu ( 3. hatırlatma dozu ) yapıldıktan 2 hafta sonrasında Delta’dan çok hafif derecede düşük veya eş değer düzeyde koruyuculuğun Omicron’a karşı da sağlanabildiği gösterildi.
Soğuk günlerin yaşandığı, hepimizin kapalı mekanlarda daha fazla zaman geçirdiği bu dönemde hatırlatma dozunun atlanmaması ve maske-mesafe-hijyen kurallarına uyulması önemlidir.