Coronavirüslerin Evrimi ve Olası Türler Arası Bulaş

Pandeminin ilerleyen günlerinde uygulanan kısıtlamalar sonrasında ilk önce İtalya’da bir ev kedisinde, sonra evcil bir köpekte COVID-19 görüldüğü bilgileri tüm evcil hayvan sahiplerini ürkütmüştü. New York hayvanat bahçesindeki aslan ve kaplanlarda SARS CoV-2 solunum yolu hastalığı belirtilerinin görülmesi, hayvanların iyileşmesine rağmen insandan hayvana bulaş sonrası virüste oluşabilecek mutasyonların insan sağlığına ne gibi etkileri olabileceği araştırmaları aktif olarak devam etmekte. Hollanda, Danimarka, İspanya ve ABD deki vizon çiftliklerindeki vizonlarda hastalığın tespiti ve en önemlisi de vizonlardan insanlara, insanlardan vizonlara bulaş görülmesi. Danimarka’daki mevcut varyantta insandan insana bulaş henüz tespit edilmiş değil. Bölgedeki araştırmalar ve önlemler bu ihtimali göz önüne alarak sürdürülüyor. Virüs Taksonomisi Uluslararası Komitesinin (International Committee on Taxonomy of Viruses-ICTV) 2019 yayınına göre Coronavirüs ailesinin 2 alt ailesi, 5 cinsi, 26 alt cinsi ve 46 türü olduğu bildirilmekte. Aşağıdaki link aracılığı ile ulaşacağınız tablodaki virüs türlerini ve etkiledikleri hayvanları okuduğunuzda hastalığa karşı alınacak önlemlerde neden bu kadar ısrarcı olunduğunu göstermektedir (https://talk.ictvonline.org/ictv-reports/ictv_9th_report/positive-sense-rna-viruses-2011/w/posrna_viruses/222/coronaviridae ). SARS-CoV'nin keşfinden önce, CoV'ler kuşlar ve memelilerde solunum yolu enfeksiyonları, gastroenterit, hepatit ve ensefalomiyelite neden olan ajanlar olarak kabul edilmekteydi. Evcil kedilerde genelde asemptomatik veya hafif gastrointestinal sistem bulguları ile seyreden FeCov’un stres gibi dış kaynaklı sebepler ile mutasyona uğradığı ve Feline Insfectious Peritonitis hastalığına sebep olduğu bilinen bir kavramdı. İnsanlarda görülen ilk iki CoV da, HCoV-229E ve HCoVOC43, ilk başlarda hepimizin bildiği soğuk algınlığı belirtileri olan üst yolunum yolu enfeksiyon bulgularına sebep oldu. Ancak bu durumun tespiti CoV için yeni bir çağın başlangıcı olarak kabul edildi ve 2003 yılındaki salgın CoV araştırmalarına farklı bir yön verdi. Yarasaların SARS-CoV için doğal hayvan rezervuarı olması yanında misk kedileri ile diğer memeliler orta düzey güçlendirme konaklarıydı. Yani virüs doğal konaklar haricinde ara konak kullanıyor ve bu ara konaklarda mutasyona uğruyordu. Bu keşifler, yeni CoV'ler için "avlanma" stratejisinde devrim yarattı ve tür içi aktarımlardaki rolleri üzerine çalışmalar sürdürülmekte hala.

Kaynak:

https://www.cell.com/trends/microbiology/pdf/S0966-842X(13)00089-9.pdf

https://www.nature.com/articles/s41579-018-0118-9/figures/2

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92442/

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jmv.25682

https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1067640

https://www.bbc.com/news/uk-54851042